Typologie(ën)
school
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1910
Charles VERHELLE – architect – 1961
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Anderlecht-Kuregem (Archistory - 2017-2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Sociaal
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
2019
id
Urban : 39705
Beschrijving
Lagere
en kleuterschool gelegen binnen het huizenblok en bestaande uit een heterogeen
geheel van gebouwen die vanaf de jaren 1910 werden gebouwd, in eclectische
stijl, tot in 1961.
Geschiedenis
De site van de school, met een bijna driehoekige plattegrond, werd rond 1888 afgebakend toen hier een bocht werd rechtgetrokken van de Kleine Zenne, die aan de steenweg raakte. Op een plan van de gemeente uit 1912 is de site nog volledig vrij van bouwwerken te zien. Kort na die datum verrees in het midden van het terrein een sober volume met klaslokalen, in eclectische stijl, met een op het westen gerichte hoofdgevel. De speelplaats werd voorzien van toiletten en afgeboord met bomen aan de kant van de Zenne. Een lang bijgebouw uit dezelfde periode, in baksteen en vrij karakterloos, stond aan de oostzijde van het perceel, achter een boomrijke tuin. In de jaren 1925 werd het volume met klaslokalen aan de westgevel meer dan verdubbeld, in dezelfde stijl. Vóór 1953 werd tegen de zuidelijke omheiningsmuur een ondiepe overdekte speelplaats met plat dak op betonnen zuilen aangebouwd; daartegen werd een L-vormig blok met toiletten en een bergruimte gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in het oostelijke deel van de binnenplaats een bunker gebouwd die nog altijd bestaat. In 1961 werd een deel van het bijgebouw gesloopt en vervangen door een tweede, modernistisch volume met klaslokalen, ontworpen door architect Ch. Verhelle. Vóór 2012 integreerde een nieuw gebouw aan de laan de koetsdoorgang die naar de school leidde. De instelling is verbonden met de Sint-Mariaschool (zie Pastoor Cuylitsstraat nr. 30).
Beschrijving
Eerste volume met klaslokalen
Gebouw ingedeeld in twee volumes, met twee bouwlagen met vier klaslokalen, onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. Bakstenen gevels versierd met hardsteen. Op de westelijke, oostelijke en zuidelijke opstanden, traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) gevat tussen licht uitspringende pilasters en met getoogde muuropeningen: zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voor de eerste twee opstanden en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voor de derde, met blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Op de oude westelijke gevel, aan het zicht onttrokken door de uitbreiding, deur die vroeger werd bekroond door een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en die uitgeeft op een trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. dat op de gevel wordt verlicht door een tweede vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. ter hoogte van het bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. De uitbreiding behield de ordonnantie van de gevel door de aanleg van twee boven elkaar geplaatste overlangse gangen, maar het centrale vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. werd verbouwd tot deur van de gang en de overige muuropeningen werden gedicht. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en kroonlijst vernieuwd.
De trap, met smal trapgatHet vrije, open gedeelte in een trappenhuis., leidt naar de zolderverdieping en wordt gevormd door vier rechte trapdelen en twee bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. Oorspronkelijk was hij volledig van hout gemaakt, met gedraaide balustersVaasvormige spijl van een borstwering., zoals nog altijd het geval is in de bovenste helft. Tijdens de bouw van het tweede volume met klaslokalen, dat in 1961 werd ontworpen, werden de eerste twee trapdelen herbouwd in beton bekleed met granito en werden ze voorzien van een metalen leuning van plat smeedijzer en een met plastic omhulde handgreep. In de klaslokalen, waarvan de afgesneden hoeken de verluchtingskokers bevatten, zijn de geprofileerde deur en de schoorsteenschacht bewaard gebleven. De vloeren zijn bekleed met rode en beige tegels en de plafonds worden gevormd door gewelfbogen op metalen balken.
Uitbreiding van het eerste volume
Uitbreiding van twee bouwlagen in baksteen, onder plat dak. Ze bevat zes klaslokalen die langs de al vermelde gangen liggen en toegankelijk zijn via een getoogde deur op de zuidgevel, die voor de rest blindZonder opening; blind venster, schijnopening. is. Een geheel van pilasters dat analoog is aan dat van het eerste volume markeert hier de traveeën met muuropeningen onder gecementeerdeMet portlandcement bestrijken. latei. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen.
De klaslokalen, met platte plafonds op metalen liggers en afgesneden hoeken, hebben een gele en rode betegeling, die we ook meer uitgewerkt in de gangen aantreffen; de deuren zijn oorspronkelijk.
Tweede volume met klaslokalen
Ondiep volume onder plat dak, met drie bouwlagen met elk één klaslokaal, gelegen langs een trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. links. Gevel in gele baksteen met drie traveeën met de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., onder betonnen latei, van de klaslokalen. Links, deur onder een betonnen luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. met schuine pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), onder een doorlopende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met het impostvenster van de deur en de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van de overloop; borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van blauw mozaïek, verdeeld door twee betonnen monelenStenen vensterstijl.. De platte kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). is in hetzelfde materiaal uitgevoerd. KozijnenSamenstel van stijlen en regels, geplaatst in een venster- of deuropening, waarin de ramen en/of deuren zijn gevat. vernieuwd.
De trapdelen van de trap zijn vergelijkbaar met die van het eerste volume met klaslokalen, die uit dezelfde periode dateren. Bas-reliëf in keramiek gesigneerd Roger Duterme. Glanzend gele vloertegels en zwarte plinten.
Geschiedenis
De site van de school, met een bijna driehoekige plattegrond, werd rond 1888 afgebakend toen hier een bocht werd rechtgetrokken van de Kleine Zenne, die aan de steenweg raakte. Op een plan van de gemeente uit 1912 is de site nog volledig vrij van bouwwerken te zien. Kort na die datum verrees in het midden van het terrein een sober volume met klaslokalen, in eclectische stijl, met een op het westen gerichte hoofdgevel. De speelplaats werd voorzien van toiletten en afgeboord met bomen aan de kant van de Zenne. Een lang bijgebouw uit dezelfde periode, in baksteen en vrij karakterloos, stond aan de oostzijde van het perceel, achter een boomrijke tuin. In de jaren 1925 werd het volume met klaslokalen aan de westgevel meer dan verdubbeld, in dezelfde stijl. Vóór 1953 werd tegen de zuidelijke omheiningsmuur een ondiepe overdekte speelplaats met plat dak op betonnen zuilen aangebouwd; daartegen werd een L-vormig blok met toiletten en een bergruimte gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in het oostelijke deel van de binnenplaats een bunker gebouwd die nog altijd bestaat. In 1961 werd een deel van het bijgebouw gesloopt en vervangen door een tweede, modernistisch volume met klaslokalen, ontworpen door architect Ch. Verhelle. Vóór 2012 integreerde een nieuw gebouw aan de laan de koetsdoorgang die naar de school leidde. De instelling is verbonden met de Sint-Mariaschool (zie Pastoor Cuylitsstraat nr. 30).
Beschrijving
Eerste volume met klaslokalen
Gebouw ingedeeld in twee volumes, met twee bouwlagen met vier klaslokalen, onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. Bakstenen gevels versierd met hardsteen. Op de westelijke, oostelijke en zuidelijke opstanden, traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) gevat tussen licht uitspringende pilasters en met getoogde muuropeningen: zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voor de eerste twee opstanden en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voor de derde, met blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Op de oude westelijke gevel, aan het zicht onttrokken door de uitbreiding, deur die vroeger werd bekroond door een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en die uitgeeft op een trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. dat op de gevel wordt verlicht door een tweede vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. ter hoogte van het bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. De uitbreiding behield de ordonnantie van de gevel door de aanleg van twee boven elkaar geplaatste overlangse gangen, maar het centrale vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. werd verbouwd tot deur van de gang en de overige muuropeningen werden gedicht. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en kroonlijst vernieuwd.
De trap, met smal trapgatHet vrije, open gedeelte in een trappenhuis., leidt naar de zolderverdieping en wordt gevormd door vier rechte trapdelen en twee bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. Oorspronkelijk was hij volledig van hout gemaakt, met gedraaide balustersVaasvormige spijl van een borstwering., zoals nog altijd het geval is in de bovenste helft. Tijdens de bouw van het tweede volume met klaslokalen, dat in 1961 werd ontworpen, werden de eerste twee trapdelen herbouwd in beton bekleed met granito en werden ze voorzien van een metalen leuning van plat smeedijzer en een met plastic omhulde handgreep. In de klaslokalen, waarvan de afgesneden hoeken de verluchtingskokers bevatten, zijn de geprofileerde deur en de schoorsteenschacht bewaard gebleven. De vloeren zijn bekleed met rode en beige tegels en de plafonds worden gevormd door gewelfbogen op metalen balken.
Uitbreiding van het eerste volume
Uitbreiding van twee bouwlagen in baksteen, onder plat dak. Ze bevat zes klaslokalen die langs de al vermelde gangen liggen en toegankelijk zijn via een getoogde deur op de zuidgevel, die voor de rest blindZonder opening; blind venster, schijnopening. is. Een geheel van pilasters dat analoog is aan dat van het eerste volume markeert hier de traveeën met muuropeningen onder gecementeerdeMet portlandcement bestrijken. latei. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen.
De klaslokalen, met platte plafonds op metalen liggers en afgesneden hoeken, hebben een gele en rode betegeling, die we ook meer uitgewerkt in de gangen aantreffen; de deuren zijn oorspronkelijk.
Tweede volume met klaslokalen
Ondiep volume onder plat dak, met drie bouwlagen met elk één klaslokaal, gelegen langs een trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. links. Gevel in gele baksteen met drie traveeën met de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., onder betonnen latei, van de klaslokalen. Links, deur onder een betonnen luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. met schuine pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), onder een doorlopende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met het impostvenster van de deur en de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van de overloop; borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van blauw mozaïek, verdeeld door twee betonnen monelenStenen vensterstijl.. De platte kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). is in hetzelfde materiaal uitgevoerd. KozijnenSamenstel van stijlen en regels, geplaatst in een venster- of deuropening, waarin de ramen en/of deuren zijn gevat. vernieuwd.
De trapdelen van de trap zijn vergelijkbaar met die van het eerste volume met klaslokalen, die uit dezelfde periode dateren. Bas-reliëf in keramiek gesigneerd Roger Duterme. Glanzend gele vloertegels en zwarte plinten.
Bronnen
Archieven
GAA/DS 40691 (05.12.1961).
Kaarten / plannen
DIENST OPENBARE WERKEN, Plan général de la commune d’Anderlecht, 1912.
