Onderzoek en redactie

2013-2014

 

Bekijk de weerhouden gebouwen

De lange en onregelmatige Groenstraat verbindt het Victoria Reginaplantsoen, op grondgebied Sint-Joost-ten-Node, met het Liedtsplein, in Schaarbeek. Vanaf nr. 75 en 82 liggen de gebouwen op grondgebied Schaarbeek. De straat kruist talrijke verkeerswegen, waaronder de Rogierstraat.

De Groenstraat volgt het tracé van de oude gelijknamige weg, ook de Chemin de Malines [Mechelse weg] genaamd, die in 1425 werd bestraat, en liep van de tweede stadsomwalling van Brussel tot het gehucht Helmet. De straat heeft haar naam en een bochtig tracé tot aan het Liedtsplein behouden, maar haar tweede helft werd in de jaren 1860 en 1870 vervangen door de Gallaitstraat en François-Joseph Navezstraat. De straat verloor haar uiteinde in het kader van de uitbreiding van het Liedtsplein, verordend bij K.B. van 28.02.1868 en ca. 1895 voltooid. Daartoe moest onder meer het huis worden gesloopt van schilder Louis Gallait, die op de punt van het huizenblok op de hoek met de Paleizenstraat woonde.

De straat is hoofdzakelijk bebouwd met huizen in neoclassicistische stijl, burgerhuizen of bescheidener woningen, opgericht in de jaren 1840 en 1850, zoals nr. 91, 124, 129 tot 137 en 201 tot 205. Vermelden we eveneens het geheel gevormd door nr. 159 tot 165, met daarachter de Poncelet impasse die na 1899 is verdwenen. Tijdens de daaropvolgende decennia werden constant huizen bijgebouwd in de straat. Nog in neoclassicistische trant vermelden we nr. 157 (1882), met een winkelpui die in 1885 door twee vensters werd vervangen, nr. 212 (tussen 1867 en 1876), 236 (jaren 1880) of nog 207 (1891). De meeste woningen zijn in de loop der jaren verbouwd. Dat is met name het geval op nr. 104, gerenoveerd in art-decostijl in 1934 (n.o.v. architect Cosyns). Op nr. 140 werd aan een gebouw met invloed van de Beaux-Artsstijl uit 1929 in 1989 een zijgebouw toegevoegd waarin een technische school kwam. Vermelden we op nr. 162 tot 184 een recent gebouw dat toebehoort aan de LUCA School of Arts (zie Paleizenstraat nr. 68-70).

Op nr. 126 begint het Koningin-Groenpark, ontworpen in 2003-2006 door architectuurbureau AR-BR (architect Philippe Serck) en landschapsarchitect Erik Dhont, na een wedstrijd die de gemeente had uitgeschreven in het kader van het wijkcontract “Brabant”. Het park ligt binnen het huizenblok en loopt tot aan de Paleizenstraat (nr. 126), op een terrein met een sterk hoogteverschil. Het wordt afgesloten door hoge muren van kiezelplaten en bevat twee parcours, het ene rechtstreeks via trappen, het andere via bochtige paadjes. Aan de Paleizenstraat ligt een ruimte met een vijver en een paviljoen van het oranjerietype dat volledig is gerenoveerd.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 104: 276-104 ; 126: 276-134 ; 140: 276-140 ; 157: 276-157 ; 207: 276-207.
GAS/OW 171.
GAS/OW Infrastructuur 85.

Publicaties en studies
COHEN, M., PLISSART, M.-F., À Bruxelles, près de chez nous. L'architecture dans les contrats de quartier, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 2007, pp. 41-42.
CULOT, M. [red.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 23.
DEKOSTER, J.-A., Les rues de Schaerbeek, Brussel, 1981, p. 122.
DE SAEGHER, E., BARTHOLEYNS, E., Histoire populaire de Schaerbeek, Henri Mommens drukker-uitgever, Schaarbeek, 1887, p. 98.
LAB 1030 Schaerbeek. Livret d'architecture contemporaine à Bruxelles, 180° Éditions, Brussel, 2011, pp. 24-25.

Kaarten / plannen
DE DEVENTER, J., Plan de Schaerbeek et de Saint-Josse-ten-Noode, 1550-1565.
VANDERMAELEN, Ph., Plan parcellaire de la commune de Schaerbeek avec les mutations jusqu'en 1836.
POPP, P. C., Atlas du Royaume de Belgique, plan parcellaire de la commune de Schaerbeek, ca. 1858.
Plan de la commune de Schaerbeek 1876, Nationaal Geografisch Instituut.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.
Plan de la commune de Schaerbeek 1899.