Vorstse Steenweg

Van kruispunt Hallepoortlaan en Jean Volderslaan naar Parklaan op grondgebied van Vorst. Kruist opeenvolgend Sint-Gilliskerkstraat, Vlogaertstraat, Andennestraat, J. Claesstraat en Coenraetsstraat, Vanderschrickstraat en Dethystraat, T. Verhaegenstraat, Montenegrostraat, Crickxstraat, kruispunt met W. Tellstraat, Wipstraat en G. Combazstraat, G. Defnetstraat, Bosniëstraat en bereikt grondgebied Vorst, na kruising met de É. Walschaertsstraat

Eén van de oudste en langste verkeersaders van Sint-Gillis. Loopt in rechte lijn tot aan Bethlehemplein waarvan ze, schuin afbuigend, de oostzijde vormt en waarna ze een gebogen tracé volgt. Vroegere verbindingsweg tussen de stad en de buitenwijken, Middelweg genaamd, nadien weg van Brussel naar Sint-Pieters-Leeuw. Net als de Oude Vorstweg of de oude weg van Halle naar Vorst waarmee ze het begin deelt (zie Belgradostraat), loopt Vorstsesteenweg van Hallepoort tot Halle via Drogenbos en Ruisbroek, door het dorp Vorst, waar ze Brusselsesteenweg en dan Neerstallesteenweg wordt. In opeenvolgende fasen bebouwd. Komt al voor op de plans van Brussel van Jacques van Deventer (ca 1554), eindigend ter hoogte van huidige Vlogaertstraat. Op een plan van 1673 loopt ze door tot aan huidig Bethlehemplein volgens recht tracé; wordt er vermeld als private dreef op domein van de kasteelhoeve (zie Bethlehemplein). In 1712 werd ze geplaveid op kosten van de Stad Brussel.

Het gehele tracé van de steenweg werd definitief vastgelegd bij K.B. van 18.08.1834 en is in de loop der jaren verscheidene malen gewijzigd en rechtgetrokken. Vermelden we de vergroting van kruispunt gevormd door de Vorstsesteenweg, Wipstraat en W. Tellstraat, bekrachtigd bij K.B. van 08.05.1888 en 17.09.1901, en de aanleg van de hoek tussen Bethlehemplein en Montenegrostraat, bij K.B. van 21.12.1882. Na de bouwprojecten voor sociale woningen in en rond de G. Combazstraat, werd de rooilijn van de Vorstsesteenweg voor de sectie tussen Wipstraat en Bosniëstraat herzien bij K.B. van 22.07.1925.

Voorbij T. Verhaegenstraat en tot aan kruispunt met Wipstraat en W. Tellstraat ving bebouwing pas later aan. In 1890 maakte verwijdering van oud kerkhof tussen Wipstraat en Fortstraat de ontwikkeling van de wijk mogelijk.

Het begin van de Vorstsesteenweg aan onpare kant (zie nr. 1 tot 47) werd vanaf 1965 vervangen door sociale woningen (zie Jacques Franksquare) en een speelplein.

Sommige huizen, die ingrijpend verbouwd zijn, behoren tot oudste van Sint-Gillis en dateren van de jaren 1830-1850. Hoofdzakelijk gevels in neoclassicistische stijl van XIX, die vanaf de jaren 1940 worden bekleed met briketten. In XX a worden talrijke opbrengsthuizen in eclectische stijl met polychroom parement gebouwd.

In het algemeen is het bouwblok al van in het begin dicht bebouwd geweest, met nadruk op werkmanswoningen of kleine industriële gebouwen. Ook de handelszaken zijn goed vertegenwoordigd. Tal van huizen beschikten oorspronkelijk al over een kleine handelsruimte.

Niet geselecteerde nr.: 2-4: opbrengsthuis in eclectische stijl met polychroom parement n.o.v. arch. Pierre De Gieter, 1909, later verhoogd; 18-18a: opbrengsthuis in eclectische stijl, 1910. Handelsruimte gemoderniseerd; 28, 30 en Sint-Gilliskerkstraat nr. 1: twee huizen in neoclassicistische stijl, vormen nu eenheid door wijziging van benedenverdieping (arch. J. Van Camp, 1983). Nr. 28 en Sint-Gilliskerkstraat nr. 1 van 1838, later verhoogd, nr. 30 van 1901; 32: grootwarenhuis met parkeerruimte, aan straatkant en binnen bouwblok. Gevel volledig gerenoveerd in de jaren 1980. Huidig complex ontstaan uit opeenvolgende fasen van bouw- en slopingswerken. Aanvankelijk vier huizen, 1851 en 1878, met grote tuinbouwserres binnen het bouwblok (1885, 1913). Serres afgebroken ca 1928. Vestiging van garage ‘Wismeyer’, eerst binnen bouwblok, 1936, nadien aan straatkant (arch. Robert Puttemans en Charles Malcause, 1946). Opeenvolgende wijzigingen (arch. Edo en Jo Draps, 1968 en arch. Jacques Van Lamp, 1980); 40-44: appartementsgebouw n.o.v. arch. Jean-Pierre Coulonvaux, 1977, ter vervanging van groot opbrengsthuis in neoclassicistische stijl van 1864; 46: huis, 1844, rechter travee gebouwd in 1914. Derde bouwlaag en mansarde toegevoegd (1926); 48: klein huis met neoclassicistische inslag; 49 en Vlogaertstraat nr. 2: speelplein ter vervanging van acht huizen gebouwd als ensemble, 1875; 50: huis in neoclassicistische stijl, 1876. Voorgevel gewijzigd (1932); 51, 53: ensemble van twee woon- en handelshuizen in eclectische stijl met polychroom parement, 1913; 52: huis, 1845, grondig gewijzigd. Huidige gevel resultaat van verhoging (1898) en volledige herbekleding (arch. D. Roque-Gourary, 1955) en 1985 (doorlopende vensters); 54 en Andennestraat nr. 2, 2a: huis, 1845, verlengd door afsluitingsmuur en bouw van huidige voorgevel (arch. Camille Wenmaekers, 1925). Volledige herbekleed (1952); 59, 61-61a: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1862, verhoogd (respectievelijk 1933 en 1922). Handelszaken (respectievelijk 1912 en 1903); 60: huis oorspronkelijk in neoclassicistische stijl, 1845, gewijzigd in eclectische stijl (1904), volledig herbekleed (arch. Eloi Drake, 1944); 69: huis in neoclassicistische stijl, 1864. Gewijzigde handelsruimte (1941); 69b, 71, 73 en J. Claesstraat nr. 103: drie huizen, waarvan één hoekhuis, wellicht als ensemble gebouwd (1862). Nr. 73 verhoogd met bouwlaag (1928); 72-72a: huis in neoclassicistische stijl, 1836, vroeger niet aanpalend. Drie traveeën, uitgebreid met één travee aan weerszijden (1935), verhoogd (arch. Jacques Cuisinier, 1943); 75-77: huis in neoclassicistische stijl, 1869, verhoogd (1920 en 1925). Voorgevel in modernistische stijl n.o.v. arch. René Wanin, 1948; 76: huis in neoclassicistische stijl, waarschijnlijk van vóór 1870, volledig gedecapeerd; 78: klein huis in neoclassicistische stijl, 1870, deel van oorspronkelijk voorgevel bewaard; 79, 81: huizen in neoclassicistische stijl, 1863, aannemer Jean-Baptiste Carsoel, verhoogd (1929), bekleed met briketten en balkons verwijderd (1945). Handelszaak op nr. 79 (1889). Op nr. 81, achtergebouw voormalige ververij (arch. Fred König, 1913); 80, 82: twee kleine huizen in neoclassicistische stijl, gebouwd als ensemble, wellicht vóór 1870. Voorgevel op nr. 80 (1938); 84: groot huis in neoclassicistische stijl, 1861, bekleed met briketten op benedenverdieping; 86: appartements- en garagegebouw, 1986, ter vervanging van twee huizen van 1875; 87: huis in neoclassicistische stijl, XIX d. Dakkapellen (1950), winkelpui (1954). Achtergebouw voormalige pantoffelmagazijn, 1907; 90-90a: huis in neoclassicistische stijl, 1871, met fraaie granito art-decogevel en vitrine versierd met glas-in-lood, n.o.v. arch. Louis Rahier, 1935; 92-94: groot huis, 1846 in neoclassicistische stijl, gebouwd als ensemble met nr. 96 (zie aldaar), grondig gewijzigd in 1930-1931 (winkelpuien) en 1952 (gedeeltelijke verhoging, bekleding met briketten); 98, 100: twee huizen, 1853, gebouwd als ensemble. Nr. 98 verhoogd (1921), totaal gewijzigd op benedenverdieping (1960), mansarde (1963). Nr. 100 verhoogd (1929); 99: opbrengsthuis in eclectische stijl, 1903; 101: huis, 1892 (volgens De Keyser, G., 1996), verhoogd en bekleed met briketten (1953). Modernistische gevel (1942); 102: gebouw n.o.v. arch. E. Guillaume, 1958, ter vervanging van huis van vóór 1865; 103: huis, 1863, grondig gewijzigd: verhoogd (1928), bekleed met briketten, winkelpui (1932), vervolgens gewijzigd (arch. Jacques Cremer, 1960); 104, 106, 106a: ensemble van drie huizen in eclectische stijl, aannemer Th. Munster, 1905. Nr. 106 met mooie bewaarde sgraffiti op boogvelden: bloemenmotieven. Dakkapel op nr. 104 (1958); 105: huis in neoclassicistische stijl, 1864, op doorlopend perceel met T. Verhaegenstraat Verhoogd en plaatsing van winkelpui met rood geaderd marbriet (arch. Émile Leveau, 1934); 107: huis in neoclassicistische stijl, 1868, met briketten bekleed, gelegen op doorlopend perceel met T. Verhaegenstraat nr. 123: garage (1930), vervolgens gewijzigd (1942); 112: huis in neoclassicistische stijl, 1867. Vitrine (1871); 114, 116: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1860. Vitrine (1938, gewijzigd) op nr. 114, dakkapel (1951). Op nr. 116, mansarde (1890) en huidige vitrine (1914), lichtjes gewijzigd (1927); 118, 120: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1841, nr. 118 verhoogd (1876 en 1954). Vitrine (1922), gewijzigd. Nr. 120 bekleed met briketten en verhoogd (1952). Benedenverdieping gewijzigd (1991); 122: huis vroeger in neoclassicistische stijl, later verhoogd en bekleed met briketten; 124 en Vanderschrickstraat nr. 123: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1876; 126 en Dethystraat nr. 101: op hoek met Vanderschrickstraat en Dethystraat, huis in neoclassicistische stijl, 1870, met vitrine (1948); 130, 132: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1895, gebouwd i.o.v. de ‘Société des Logements Économiques’. Op nr. 132 bekleed met briketten (1977). Op nr. 130, mansarde (1953); 134, 136: twee huizen in eclectische stijl n.o.v. arch. Hubert Marcq, 1895, nr. 134 bekleed met briketten, dakkapel op nr. 136 (1957); 135: huis in neoclassicistische stijl, 1877, verhoogd (arch. Robert Lemaire, 1926 en 1929); 137: huis in neoclassicistische stijl, 1880; 138 en T. Verhaegenstraat nr. 117, 119, 119b: ensemble van drie huizen in neoclassicistische stijl, 1886; 139: zie nr. 141, 143, 145; 144: hoog opbrengsthuis in eclectische stijl met polychroom parement n.o.v. arch. Robert Lemaire, 1911, verhoogd met bouwlaag (1927); 148, 150: zie nr. 152; 151: huis in neoclassicistische stijl, 1875, voorgevel (1907); 153: huis in neoclassicistische stijl, 1893, bekleed met briketten; 154: modernistisch huis i.o.v en n.o.v. arch. J. Vanderbecq, 1955, ter vervanging van huis in neoclassicistische stijl, 1874, gebouwd als ensemble met nr. 156; 155: imposant huis in neoclassicistische stijl, 1905, met modernistische winkelpui (arch. A. Meuleman, 1949); 156: huis in neoclassicistische stijl, 1874, bekleed met briketten, gebouwd als ensemble met nr. 154, nu vervangen door modernistisch huis; 157: huis in neoclassicistische stijl, 1873, bekleed met briketten. Dubbel achterhuis gebruikt als woning, 1906; 158, 160: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1875. Nr. 158 verhoogd (1932); 159: huis in neoclassicistische stijl, 1872, verhoogd (1891), winkelpui (1914), vervolgens gewijzigd (1965). Steeg en klein huis binnen bouwblok, 1874; 161, 163: twee huizen in neoclassicistische stijl, 1885, ensemble met Crickxstraat nr. 1a tot 13, nr. 163 op hoek met deze straat; 162 tot 168: ensemble van vier huizen in neoclassicistische stijl, paarsgewijs gekoppeld volgens spiegelbeeldschema, 1881. Nr. 162 gedecapeerd. Nr. 166 en 168 verhoogd (1936); 165: huis in eclectische stijl, 1909, met bewaard winkelpui; 170: huis in neoclassicistische stijl, 1870, verhoogd (1930) en bekleed met briketten (1973); 171-173: modernistisch appartements- en kantoorgebouw n.o.v. arch. Albert Missoul, 1969; 175-177: opbrengsthuis in neoclassicistische stijl, gebouwd tussen 1869 en 1872, verhoogd en bouw van handelsruimte (1914); 178: klein huis in neoclassicistische stijl, 1892; 179, 181: twee opbrengsthuizen in neoclassicistische stijl, respectievelijk 1871 en 1874, nu samengevoegd, verhoogd (1939). Winkelpui in art-decostijl op nr. 179 (firma Rummens, 1931) en op nr. 181 (arch. Pierre De Gieter, 1920); 180: huis in neoclassicistische stijl, 1896, verhoogd (1933) en bekleed met briketten; 183, 185: ensemble van twee huizen vroeger in neoclassicistische stijl, 1866. Op nr. 183, handelsruimte gewijzigd (1931) en volledige herbekleed, arch. L. Verrist, 1952: keramiektegels op benedenverdieping en briketten. Nr. 185 bekleed met briketten. Winkelpui in art-decostijl (1934); 184, 186: ensemble van twee gekoppelde huizen in eclectische stijl met polychroom parement n.o.v. arch. L. Baude, 1893; 187: huis in neoclassicistische stijl, 1874. Winkelpui (1930) vervolgens gewijzigd (1986); 188: huis n.o.v. arch. L. Baude, 1894, verhoogd en gemoderniseerd, arch. Jaques Bingen, 1959; 189: huis in neoclassicistische stijl, 1902. Benedenverdieping gewijzigd (1945); 190: huis, 1900, verhoogd en bekleed met briketten; 191: huis in neoclassicistische stijl, 1877, verhoogd en bekleed met briketten en tegels (1946). Winkelpui gewijzigd (1961); 201: huis in eclectische stijl, 1907, mansardedak (1927). Huidige winkelpui van 1937; 204: opbrengsthuis in eclectische stijl met polychroom parement, wellicht n.o.v. aannemer Benoît Doolaeghe, 1901, aanvrager, keramiektegels op borstweringen. Verhoogd (1929); 206: hoekhuis met neoclassicistische inslag, als ensemble met W. Tellstraat nr. 2, 4. Bewaard handelsruimte; 209 tot 215: ensemble van vijf kleine huizen in neoclassicistische stijl volgens repeterend schema, 1880, inspringend t.o.v. huidige rooilijn van Vorstsesteenweg. Dakkapellen op nr. 211 en 215 (1927), op nr.. 213 (1933). Nr. 211 gedecapeerd. Nr. 215 gemoderniseerd (1971); 217: inspringend t.o.v. rooilijn, Jezus-Werkmankapel n.o.v. arch. André Milis, 1968. Betonnen gevel; 226, 228: ensemble van twee identieke huizen, vroeger met neoclassicistische inslag, 1907, verhoogd (1928) en bekleed met briketten (1955); 256-258: appartementsgebouw n.o.v. arch. Richard Loriaux, 1960.