Onderzoek en redactie

1997-2004

 

Bekijk de weerhouden gebouwen

Van H. Jasparlaan naar Bareel van Sint-Gillis. Vroeger ‘Ukkelsesteenweg' en later ‘Sint-Gillissteenweg'. Rooilijnen volgens K.B. van 05.12.1862, dat eveneens rooilijnen bepaalde voor gebied tussen Waterloosesteenweg, Charleroisesteenweg, Louizawijk en Waterloolaan. De aan te leggen straat liep over talrijke private eigendommen die werden onteigend volgens K.B. van 16.10.1869.

Dankt naam aan verdwenen Munthof (vroeger nr. 91-99); gebouwd in buurt van grote lanen na goedkeuring door parlement in 1871, ter vervanging van Nationale Munt op Muntplein. Industrieel complex in neo-Lodewijk XIII-stijl n.o.v. arch. A. Roussel werd voltooid in 1880 en besloeg bouwblok tussen Munthofstraat, Moskoustraat, Overwinningsstraat en Jourdanstraat met een oppervlakte van ca 5000 m². Nieuwe Munthof trok vanaf 1880 veel gegoede burgers aan die ertegenover fraaie eclectische huizen al dan niet met neo-Vlaamse renaissance-invloeden lieten bouwen (zie nr. 88, 90, 92, 96, 100, 102, 106, 110, 112).
Na Noord-Zuidverbinding en bouw van nieuwe Nationale Bank, kwam Munthof leeg te staan. Na tijdelijk gebruik als school, werd gebouw sloopklaar verklaard en verkocht aan gemeente Sint-Gillis, die het in 1979 liet slopen. Nu rest enkel een klein gebouw met één bouwlaag op hoek van Munthofstraat met Moskoustraat, rest van bouwblok werd als park aangelegd (zie nr. 91 tot 105).

Op nr. 126-128 bevond zich het neogotisch complex van de religieuze instelling van het Cenakel, n.o.v. arch. Émar Colles, 1899 (volgens De Keyser, G., 1996). Het gebouw bestond uit vier vleugels rond een centrale binnenplaats die aan een zijde was afgeboord met een open zuilengalerij. In noordoostelijke deel van het volume bevond zich de kapel. De instelling beschikte verder over een grote tuin tussen de Munthofstraat, Parmastraat en Studentenstraat. In laatstgenoemde straat rest nog een gebouw met een U-vormig grondplan (zie Studentenstraat). Het hoofdgebouw werd gesloopt en vervangen door het meisjesinstituut voor technisch onderwijs Jacques Franck, nu École du Parvis (arch. L. H. Kuypers, 1969). De rest van de tuin, stemt overeen met het huidige Pierre Pauluspark (zie Parmastraat nr. 69).

Bebouwd tussen 1870 en 1905 met voornamelijk huizen in neoclassicistische stijl en eclectische stijl met polychroom parment. Aantal gebouwen tijdens XX gesloopt, onder meer het bouwblok Munthofstraat, Jourdanstraat, Guldenvlieslaan en Bosquetstraat. Bouwblok tussen 1950 en 2000 opnieuw dichtgebouwd met groot complex met kantoorgebouwen (zie nr. 4) en appartementsgebouwen, i.o.v. de groep ‘Caisse Patronale du Commerce et de l'Industrie', nadien verzekeringsmaatschappij ‘Drouot' en ten slotte maatschappij ‘Axa'. Axa bouwde ook twee wooncomplexen aan uiteinden van het bouwblok: eerste op hoek met Bosquetstraat en Jourdanstraat in 1994 (zie Bosquetstraat nr. 62 tot 76), tweede op hoek met Munthofstraat en Jourdanstraat in 2000 (zie nr. 34). In beide gevallen diende men aloude bouwvoorschriften na te leven. Rond 2001 verkocht Axa Verzekeringen het kantorencomplex aan Regie der Gebouwen en aan ministerie voor Middenstand en Landbouw (zie Guldenvlieslaan nr. 87).

De algemene verloedering van de wijk leidde tot een opwaarderingsprogramma, het Wijkcontract Metaal-Munthofwijk (2003-2007). In overleg met de bewoners krijgt de wijk nieuwe impulsen dankzij de renovatie van woningen, de verfraaiing van de openbare ruimte en de stimulering van zowel ambachtelijke als handelsactiviteiten om het gemengd karakter van de wijk te behouden..

Niet geselecteerde nr.
: 4: zie Guldenvlieslaan nr. 87 en Bosquetstraat nr. 78, groot kantorencomplex n.o.v. arch. Éric Ysebrant de Lendonck (Assar S.C), 1989, ter vervanging van talrijke gebouwen waaronder Munthofstraat nr. 2, huis van 1876 en 4-6, kantoorgebouw n.o.v. arch. Lucien-Jacques Baucher, Michel Draps en Marc Libois, 1968 (volgens Environnement, oktober 1971, pp. 346-351), zelf ter vervanging van vroegere nr. 4, huis in neoclassicistische stijl en nr. 6, huis in eclectische stijl n.o.v. arch. Émile Thiroux, vóór 1890 (volgens L'Émulation, 1890, pl. 8). Het complex vervangt verder huizen op nr. 8 (arch. Alphonse Dumont, 1874) en 10 (arch. De Keyser, 1875), beiden gewijzigd en herverdeeld door ‘Caisse Patronale' in 1932, 12 (aannemer Jules Piermont, 1897), 14 en 16 (arch. Guillaume Segers, 1875), 18, 20, 22, (1879) en 24 (arch. Joe Ramaekers, 1875); 11: garage (arch. E. Meert, 1951) van H. Jasparlaan nr. 93, maar later gewijzigd; 15, 17: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl, 1876; 19, 21: ensemble van twee huizen volgens spiegelbeeldschema en in neoclassicistische stijl, 1872, op nr. 19 gewijzigde benedenverdieping (1980); 25-27: huis in neoclassicistische stijl, 1876, herhaaldelijk gewijzigde benedenverdieping; 34 en Jourdanstraat nr. 121, 123, 125: wooncomplex met 26 appartementen n.o.v. arch. Pierre Accarain en Marc Boillot, 2000, ter vervanging van verscheidene huizen in neoclassicistische stijl waarvan in Munthofstraat meestal nog gevel rest: nr. 30 tot 38 en Jourdanstraat nr. 121 tot 127, ensemble van huizen (arch. Joe Ramaekers, 1875), nr. 36 en 38 benedenverdieping tot benzinestation verbouwd (arch. A. Vincke, 1966), maar later gewijzigd (1981), nr. 26 (arch. Henri Jouanne, 1875) en 28 (arch. Joe Ramaekers, 1875); 29, 31, 33-35: ensemble van drie huizen in neoclassicistische stijl n.o.v. aannemer Adolphe De Baets, 1871, met gewijzigde benedenverdieping en op nr. 33-35 bekleed met briketten; 39: huis in neoclassicistische stijl, 1881, nu met gewijzigde benedenverdieping en brikettenbekleding; 40: zie J. Dillensplein nr. 1, Bronstraat nr. 12-14 en Berckmansstraat nr. 128: groot postmodern hoekgebouw (arch. Janssens en Associés, 1990), ter vervanging van verscheidene gebouwen onder meer op nr. 40, huis in neoclassicistische stijl, 1872; 41: huis in neoclassicistische stijl, 1884, gedecapeerd op verdiepingen; 43: huis in neoclassicistische stijl, 1882 (volgens De Keyser, G., 1996); 45: huis in neoclassicistische stijl, 1884; 47: huis in neoclassicistische stijl, 1885, met gewijzigde benedenverdieping en volledig gecementeerd; 49-51: huis in neoclassicistische stijl, 1876, met gewijzigde benedenverdieping; 54: groot appartementsgebouw in postmoderne stijl (arch. Art & Build, 1998), ter vervanging van vijf huizen met neoclassicistische inslag (nr. 54 van 1894, nr. 56 van 1876, nr. 58 n.o.v. arch. Gustave De Man, 1873, nr. 60 van 1869 en nr. 62 n.o.v. ingenieur L. Chardon, 1875); 61-63: huis in neoclassicistische stijl n.o.v. arch. J. Tihon (zoon), 1868, maar met gewijzigde benedenverdieping en mansardedak (1929); 67: huis in neoclassicistische stijl, 1876, nu bekleed met briketten; 68-70: appartementsgebouw n.o.v. arch. F.J.H. De Backer en A. Vincent, 1977, ter vervanging van twee huizen met neoclassicistische inslag van 1875 en 1871; 75: huis in neoclassicistische stijl, 1876, voorzien van dakkapellen (1949) en gewijzigde benedenverdieping; 76: huis in neoclassicistische stijl, 1882, geveldecoratie verwijderd; 79: huis in neoclassicistische stijl, 1873, nu gecementeerd en met achterliggend (1904); 80: huis in neoclassicistische stijl, 1872, handelsruimte sinds 1925 en dakkapellen (1928); 81: huis in neoclassicistische stijl, 1872, met handelsruimte sinds 1929; 83, 85-89: twee huizen in neoclassicistische stijl, op nr. 83, verhoogd met bouwlaag (1927) en bekleed met briketten, op nr. 85-89, huizen van 1873, maar sinds 1972 verenigd door gezamenlijke handelsruimte; 84, 86 en Overwinningsstraat nr. 45: drie huizen in neoclassicistische stijl, 1878, op nr. 84, gewijzigde benedenverdieping (arch. Fernand Nève, 1931), op nr. 86, winkelpui in art-decostijl (1936); 107: huis in neoclassicistische stijl, 1879, nu bekleed met briketten en gewijzigde benedenverdieping; 109: huis in neoclassicistische stijl, 1879, nu gecementeerd; 111: huis in neoclassicistische stijl, 1881, nu bekleed met briketten; 115: huis in neoclassicistische stijl n.o.v. aannemers gebroerders Antoine & Constant Brassine, 1884; 116: huis in neoclassicistische stijl, 1891, winkelpui en garagepoort sinds 1952; 120-124: appartementsgebouw in postmoderne stijl, over metrostation Munthof n.o.v. arch. Atelier 50, 1988, ter vervanging van huizen in neoclassicistische stijl, nl. nr. 120 (1894), 122 en 124 (1867), op nr. 124 eveneens achterliggende kapel met neogotische inslag (1923) van de Kleine Zusters van Maria-Hemelvaart, gesloopt; 123: huis in neoclassicistische stijl, 1884, maar gevel later gewijzigd; 126-128: École du Parvis, modernistisch gebouw, n.o.v. arch. Louis H. Kuypers, 1969, ter vervanging van hoofdgebouw van religieuze instelling van het Cenakel n.o.v. arch. Émar Colles, 1899 (volgens Keyser, G., 1996). Verving zelf nr. 126 (1868) en 128 (1875) n.o.v. arch. A. Braive (volgens De Keyser, G., 1996) en nr. 132 en 134, huizen met neoclassicistische inslag, 1874; 131 en L. Coenenstraat nr. 30, 32: twee huizen met neoclassicistische inslag n.o.v. arch. Léon Deville, 1901; 133 en L. Coenenstraat nr. 33: hoekgebouw in neoclassicistische stijl, 1877, verhoogd met derde bouwlaag en voorzien van erker (1897), later nogmaals verhoogd met bouwlaag en mansardedak en vergroot in Munthofstraat (arch. Charles De Wys, 1928), en tot slot verlengd in L. Coenenstraat (1930); 136: huis met neoclassicistische inslag, 1875, gewijzigde benedenverdieping en vierde bouwlaag (1938), later met briketten bekleed; 138: huis met neoclassicistische inslag, 1876, mansardedak verbouwd tot volwaardige verdieping en herhaaldelijke verbouwde benedenverdieping; 139: garage na verscheidene wijzigingen (1938, 1948 en 1964) van oorspronkelijk gebouw van vóór 1907; 140: huis met neoclassicistische inslag, 1889 (volgens De Keyser, G., 1996); 141: huis in neoclassicistische stijl, 1874, gewijzigde benedenverdieping en bekleed met briketten; 142: opbrengsthuis in neoclassicistische stijl, 1879, gevel nu gecementeerd, dakkapellen (1922) en herhaaldelijk verbouwde benedenverdieping; 143: huis met neoclassicistische inslag, 1905 (volgens De Keyser, G., 1996), handelsruimte sinds 1992; 144: op hoek met Studentenstraat, opbrengsthuis in neoclassicistische stijl, 1876, handelsruimte bekleed met geglazuurde tegels (1957); 145-145a: appartementsgebouw in postmoderne stijl n.o.v. arch.-bureau Atelier du Sablon, 1992; 149: huis in neoclassicistische stijl, 1893 (volgens De Keyser, G., 1996), nu bekleed met briketten; 150: appartementsgebouw n.o.v. arch. A. De Groeve, 1953, ter vervanging van huis door baksteenfabrikant Désiré Wotquenne, 1887 (volgens De Keyser, G., 1996); 152: huis in eclectische stijl met asymmetrische compositie, 1909, schrijnwerk vervangen, deur uitgezonderd; 153: huis in eclectische stijl n.o.v. baksteenfabrikant Désiré Wotquenne, 1886 (volgens De Keyser, G., 1996), fraaie ocolus boven deur, maar waarschijnlijk verhoogd met halve bouwlaag; 158: huis oorspronkelijk in neoclassicistische stijl, 1879, maar drastisch verbouwd tot appartementsgebouw en bekleed met briketten (1964); 159: huis in neoclassicistische stijl, 1870, maar verhoogd met halve bouwlaag en gecementeerde gevel; 160: huis in neoclassicistische stijl, 1893, winkelpui en brikettenbekleding (1956); 162: huis in neoclassicistische stijl, 1873, verhoogd met bouwlaag, op verdiepingen bekleed met briketten en winkelpui in art-decostijl (arch. Fernand Meert, 1931); 163-165, 167: ensemble van twee huizen in neoclassicistische stijl door baksteenfabrikant Désiré Wotquenne, 1873 (volgens De Keyser, G., 1996), op nr. 163-165 gevel gecementeerd, verhoogd met bouwlaag en voorzien van dakkapellen (1927), op nr. 167, brikettenbekleding en vervangen balkon (1948); 164: huis in neoclassicistische stijl, 1875; 166: huis in neoclassicistische stijl, XIX c, toegevoegde decoratie aan muuropeningen, wijziging van winkelpui tot vensters en plaatsing van balkon (1910), dakkapel (1931); 169: huis in neoclassicistische stijl door baksteenfabrikant Désiré Wotquenne, 1874, verhoogd met halve bouwlaag (1933) en bekleed met briketten (1947); 170: huis in eclectische stijl met polychroom parment, 1889, benedenverdieping bekleed met blauwe faience en verlaagde vensterdorpels (1937); 171: huis in neoclassicistische stijl door baksteenfabrikant Désiré Wotquenne, 1875, later verhoogd met halve bouwlaag, bekleed met briketten (1960); 172, 174, 176: ensemble van drie huizen in neoclassicistische stijl, 1873, op nr. 172, handelsruimte en verhoging (1952), op nr. 174, bekleed met briketten en handelsruimte sinds 1990, op nr. 176, bekleed met briketten (1943), dakkapellen (1950) en metalen garagepoort (1986); 173: huis in neoclassicistische stijl, 1881, nu bekleed met briketten; 175-177: appartementsgebouw in modernistische stijl n.o.v. arch. R. en A. Gevers, 1959, ter vervanging van huis in neoclassicistische stijl, 1882; 178: hoekhuis in neoclassicistische stijl, 1874, winkelpui bekleed met keramiektegels (1948), verdieping later bekleed met briketten; 179-181, 183-185: ensemble van twee identieke huizen in neoclassicistische stijl, 1882 (volgens De Keyser, G., 1996), handelsruimten gewijzigd, op nr. 183-185 later toegevoegde dakkapel; 180: zie nr. 182; 187-189, 191-193: twee huizen in neoclassicistische stijl door metselaar Jean-Baptiste Mesmaeker (volgens De Keyser, G., 1996), respectievelijk 1874 en 1872, later gewijzigde benedenverdieping; 188: tot appartementsgebouw in modernistische stijl verbouwd huis en bekleed met simili-baksteen, 1965; 190: huis in neoclassicistische stijl, gewijzigde benedenverdieping en op verdiepingen bekleed met zogenaamde Vilvordite-platen (1955); 192: huis in neoclassicistische stijl, 1877 (volgens De Keyser, G., 1996), nu met handelsruimte; 194: huis in neoclassicistische stijl, 1877, nu bekleed met briketten en met gewijzigde benedenverdieping; 195-197: hoekgebouw ontstaan uit ruilverkaveling en renovatie in 1998 van twee huizen in neoclassicistische stijl, nl. nr. 195 (1874) en nr. 197 (1872), op hoek met Bareel (volgens De Keyser, G., 1996).

GASG/Urb. 2: 3449 (1876); 4: zie Guldenvlieslaan nr. 87: 103 (1989); 4-6: 32 (1968); 8: 2450 (1874); 10: 3044 (1875); 8-10: 96 (1932); 11: 122 (1951); 12: 992 (1897); 14, 16: 3082 (1875); 14-22: 188 (1986); 15, 17: 2684 (1876); 18, 20, 22: 6370 (1879); 19, 21: 1539 (1872); 19: 94 (1980); 24: 3130 (1875); 25-27: 3989 (1876); 26: 2997 (1875); 28: 3020 (1875), 66 (1948); 29, 31, 33-35: 969 (1871); 30 tot 38: 2872 (1875); 36: 1929 (155); 36, 38: 148 (1966); 39: 280 (1881); 40: 1781 (1872), zie J. Dillensplein nr. 1: 1989-129 (1990); 41: 381 (1884); 43: 5881 (–); 45: 477 (1884); 47: 908 (1885); 49-51: 3687 (1876); 54: 3245 (1894); 56: 3851 (1876); 58: 1983 (1873); 60: 7342 (1869); 62: 3215 (1875); 61-63: 6643 (1868), 473 (1929); 67: 3954 (1876); 68: 2911 (1875); 70: 1222 (1871); 68-70: 49 (1977); 75: 3579 (1876), 34 (1949); 76: 620 (1882); 79: 2171 (1873), 55 (1904); 80: 1615B2 (1872), 1465-107 (1925), 418 (1928); 81: 1728 (1872), 71 (1929); 83: 1252 (–), 434 (1927); 85-89: 1986 (1873); 83-89: 17 (1972); 84, 86: zie Overwinningsstraat nr. 45: 2688 (1878); 84: 297 (1931); 86: 51 (1936); 107: 6104 (1879); 109: 6105 (1879); 111: 69 (1881); 115: 629 (1884); 116: 2695 (1891), 147 (1952); 120: 3513 (1894); 122: 5871 (1867); 123: 465 (1884); 124: 3872 (1867), 85 (1923); 120-124: 172 (1988); 131: zie L. Coenenstraat nr. 30, 32: 5 (1901); 126-128: – (1969); 132: 2555 (1874); 133: 137 (1877), 195 (1897), 1928 (1928), 52 (1930); 134: 2636 (1874); 136: 2845B2 (1875), 132 (1938); 138: 3884B2 (1876); 139: 292 (1907), 15 (1938), 68 (1948), 65 (1964); 141: 2563 (1874); 142: 6491 (1879), 139 (1922); 143: 96 (1992); 144: 4069 (1876), 82 (1957); 145-145a: 96 (1992); 150: 66 (1953); 152: 70 (1909); 158: 6138 (1879), 60 (1964); 159: 1696 (1870); 160: 3222 (1893), 70 (1956); 162: 2097 (1873), 31 (1931); 163-165: 1927 (1927), 210 (1927); 164: 3105 (1875); 166: 217 (1910), 157 (1931); 167: 96 (1948); 169: 2566 (1874), 75 (1933), 85 (1947); 170: 2149 (1889), 286 (1937); 171: 3136 (1875), 82 (1960); 172, 174, 176: 1921 (1873); 172: 61 (1952); 173: 4664 (1881); 174: 41 (1990); 175-177: 380 (1882), 119 (1959); 176: 865B (1943), 84 (1950), 1985-186 (1986); 178: 1920B2 (1874), 82 (1948); 179-181, 183-185: 135 (–); 187-189: 1670 (1872); 188: 77 (1965); 190: 52 (1955); 194: 4374 (1877); 195: 2399 (1874); 195-197: – (1998).


Nr. 7. Zie H. Jasparlaan nr. 91.

Bronnen

Archieven
Cercle d'Histoire et de Documentation de Saint-Gilles.
Fonds Paul Rubbers, AAM.
Verzameling postkaarten Dexia Bank

Publicaties en studies
BERNIER, F., Monographie de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, P. Weissenbruch, Brussel, 1904, pp. 295-297.
KEMPENEERS, J., Histoire d'Obbrussel-Saint-Gilles, Brussel, 1962, pp. 157-158.
VANDEWATTYNE, C. (o.l.v.), Sint-Gillis : van de Hallepoort tot de gevangenis, Dienst Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1997 (Brussel, stad van kunst en geschiedenis ; 21), p. 14.

Tijdschriften
VANDENBREEDEN, J., 'Het “Munthof” te Sint-Gillis (Brussel) naar nieuwe bestemming en behoud', Bouwkundig Erfgoed in Vlaanderen, 45, 1979, pp. 19-23.
DONS, R., 'Obbrussel-st-Gilles et son réseau de communications. Des origines à 1900 environ', Cahiers bruxellois, t. XXVIII, 1987, pp. 5-40.
'Siège social du groupe caisse patronale', Environnement, 10, 1971, pp. 346-351.
'Projet pour un parking de dissuasion à la rue hôtel des Monnaies à Brussel, arch. L. Kroll', La Maison, 11, 1969, pp. 448-449.