Typologie(ën)

herenhuis
opbrengsthuis

Ontwerper(s)

Victor HORTAarchitect1894-1929

Statut juridique

Beschermd sinds 07 december 1984, 21 december 2007

Stijlen

Art nouveau
Beaux-Artsstijl

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Sint-Gillis (DMS-DML - 1997-2004)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

1997-2004

id

Urban : 4935
lees meer

Beschrijving

Opmerkelijk herenhuis in art-nouveaustijl i.o.v. ingenieur Camille Winssinger en n.o.v. Victor Horta, 1894 en 1897. Grondige gevel- en interieurwijzigingen door verbouwing tot opbrengsthuis i.o.v. Winssinger en n.o.v. Horta, 1928-1929.

Drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. in twee rechtertraveeën. Witstenen gevel met enkel op benedenverdieping hardstenen banden. Meestal getoogde muuropeningen, soms met kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog. en/of archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Gekoofde sokkel.

Inrijpoort binnen hardstenen omlijsting met licht gebroken boogrugBuitenwelfvlak; buitenste kromming van een boog; wanneer deze boog getrapt is, spreekt men van een hanenkam.. Boven poort, tweelicht met tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt.. Bijna neoclassicistische gevel in derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) verlevendigd door gradueel uitkragend volume, dat vóór 1928-1929 gehele traphal verlichtte; venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. weerspiegelen bewaarde trapbordessen; op benedenverdieping licht gewelfde lekdrempel onder vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met tussenstijl en trapezoidale erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. op tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen.; derde en vierde bouwlaag risaliterend, met kwartronde zijvlakken; erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. in derde bouwlaag licht trapezoïdaal en geritmeerd door vier slanke gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. zuiltjes die tevens postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. van bovenliggend terras met smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. vormen.

Erker in derde bouwlaag geflankeerd door balkons met elegant smeedijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. tussen postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.. MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. n.o.v. dezelfde architect, 1928; derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) benadrukt door drieledig dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met klein terras met smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. tussen postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.; vervangt vergelijkbaar en bewaard drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. in hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.; lateraal rechthoekige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap..

Zoals in alle gebouwen n.o.v. Horta is de stereotomie uiterst verzorgd en tot in kleinste details doorgevoerd. Houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst.
Bewaard schrijn- en smeedwerk; venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. vroeger voorzien van glas-in-lood.

Interieur grondig gewijzigd, vnl. door wijziging van 1928-1929 n.o.v. dezelfde architect, maar met respect voor oorspronkelijke stijl: vb. opsplitsing van hoofdtrap en plaatsing van lift (Otis) in hal van diensttrap. Daaropvolgende verbouwingen i.o.v. de op beneden- en tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. gevestigde Verzekeringen 'De Belgische Leeuw' en n.o.v. arch. Henri Jacobs (zoon), 1946; wijzigingen in monumentale modernistische stijl en schatplichtig aan binnenruimten van Brusselse Paleis voor Schone Kunsten (arch. Victor Horta, 1920-1928); beperkte aanpassing van inrijpoort en bouw van groot kantorengebouw in oorspronkelijke tuin.

Van oorspronkelijk ontwerp van Victor Horta rest enkel vestibule; plafond even hoog als deze van tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen.; trap in vestibule, oorspronkelijk monumentaal uitgewerkt en bestemd voor alle bouwlagen, nu enkel naar tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen.; langs trap, zichtbare structuur van geklonken metalen balken; gestileerd cassettenplafond; marmeren mozaïekvloer met zweepslagmotieven.
Tussenverdieping in oorsprong als biljartzaal en van vestibule gescheiden door smeedijzeren balustradeHekwerk van spijlen of balusters. met leuning in acajou. Kleine vestiaire met toilet bewaard.
In linkertravee enfilade met drie ongelijke kamers. Salon met zichtbare metalen balken op zowel plafond als muren; deuren in pitchpine; grote schouw in carraramarmer, verzonken lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …; parket in visgraatverband (wellicht jonger). Eetkamer met bewaard parket, schoorsteen in rouge royale, gestucte kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). onder plafond met troggewelfjes en deels bewaarde deuren, lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … en meubilair in lichte eik.
Laatste en kleinste kamer nu sterk gewijzigd; in oorsprong veranda met toegang tot serreBroeikast..

Bescherming 07.12.1984 (hoofdgevel, trap, hal, tussenverdieping).

Bronnen

Archieven
GASG/Urb. 3646 (1894), 523 (1928), 31 (1929), 196 (1946).
IRPA, M102918, M102948, M102383
Fonds Victor Horta, AAM.

Publicaties en studies
L'Académie et l'Art Nouveau, 50 artistes autour de Victor Horta (Catalogue d'exposition), Les Amis de l'Académie Royale des Beaux-Arts ASBL, Brussel, 1996, pp. 138-145
Bruxelles, Monuments et sites classés, Région de Bruxelles-Capitale, Service des Monuments et Sites, Brussel, 1994, p. 146
DULIÈRE, C., Victor Horta, Mémoires, Ministère de la Communauté française de Belgique, Brussel, 1985, pp. 44-48
« Hôtel, 66, Rue Hôtel des Monnaies, Saint-Gilles », Album de la Maison Moderne, 1908, pl. 39.