Typologie(ën)

gelijkvloers met handelszaak
opbrengsthuis
bank

Ontwerper(s)

Stijlen

Art nouveau
Eclectisme

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Sint-Gillis (DMS-DML - 1997-2004)
  • Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

1997-2004

id

Urban : 1940
lees meer

Beschrijving

Ensemble van drie opbrengsthuizen in geometrische art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. n.o.v. arch. Benjamin De Lestré-De Fabribeckers, 1907.

Gebouwen van verschillend formaat, maar met hetzelfde stilistisch vocabularium, onder meer drie horizontale groeven boven rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., gedeeltelijk (horizontaal of vertica.al) gecanneleerde kolossale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., geometrische L-vormige siermotieven, enz.

Nr. 258-258a op hoek met Waterloosesteenweg. In 1845 bouw van dansgelegenheid Ma Campagne, die naam verleende aan deze wijk. Vervangen door groot gebouw met op benedenverdieping Le Grand Café de Ma Campagne (1907).
Vier bouwlagen en smalle laterale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan weerszijden van twee brede hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw.. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. In laterale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) rechthoekige muuropeningen, met onder meer toegangsdeur naar verdiepingen; op Waterloosesteenweg maakt traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met haar monumentaal pilasterPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. visueel deel uit van nr. 406. HoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw. langs kruispunt Ma Campagne, geritmeerd door kolossale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met postament1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.. Op benedenverdieping hardstenen handelspui, vroeger café, twee vitrines met centrale deur n.o.v. arch. P. Anselot, 1987. Op eerste verdieping houten trapezoïdale erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. onder balkons met smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.; op tweede verdieping venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder hoefijzerboogBoog die meer dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een hoefijzer. en archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Op derde verdieping vierlichten onder rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. en spitse archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Gebogen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst..

Ma Campagne en de Charleroisesteenweg (Verzameling postkaarten Dexia Bank, ca 1910).

Waterloosesteenweg nr. 406-408 en Afrikastraat nr. 2a-2b. Opbrengsthuis met vier bouwlagen, tweede als tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen., en drie ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op Waterloosesteenweg en vier ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in Afrikastraat. Gevel in simili-natuursteen op hardstenen sokkel. Gevel op Waterloosesteenweg geritmeerd door monumentale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.; geblokt op benedenverdieping. Bewaarde handelspui met centrale deur tussen afgeronde vitrines. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op verdieping; smeedijzeren leuning op tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen.. In derde bouwlaag houten trapezoïdale erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. tussen venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; daarboven, in vierde bouwlaag, balkon met smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere..

Afrikastraat 2a-2b (foto 1994).

Afrikastraat Nr. 2. Huis met symmetrische compositieTypische gevelopstand bestaande uit drie gelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwlagen volgens verkleinende ordonnantie; de centrale travee wordt in vele gevallen rijker uitgewerkt en benadrukt door haar licht te laten uitspringen en/of door één of meerdere balkons; het grondplan bestaat over het algemeen uit een aaneenschakeling van kamers. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel op hardstenen sokkel. Gevel geritmeerd door kolossale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en belijnd door gegroefde banden. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Op benedenverdieping twee laterale glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. en centraal drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere.. Op eerste verdieping balkon met gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. HoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met panelenfries onder houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)., centraal op modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst..

Bronnen

Archieven
GASG/DS 2486 (1845), 69 (1907), 99 (1987), 51 (1989).
CHDStG.
Verzameling postkaarten Dexia Bank.

Publicaties en studies
BORSI, F., WIESER, H., Bruxelles. Capitale de l'Art Nouveau, Marc Vokaer, Brussel, 1992, p. 286.