Typologie(ën)

opslagplaats/loods

Ontwerper(s)

Florent VAN ROELENarchitect1907

Stijlen

Eclectisme
Art nouveau

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Wetenschappelijk
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2013-2014

id

Urban : 22781
lees meer

Beschrijving

Voormalige opslagplaats van Brouwerij De Palmboom uit Werchter, in eclectische stijl met art-nouveau-invloed, ontworpen door architect Florent Van Roelen in 1907 en door hemzelf vergroot in dezelfde stijl in 1913. Oorspronkelijk werd de opslagplaats achteraan bediend door een vertakking van de buurttramlijn van Haacht.

Het complex bestaat uit verscheidene gebouwen rond een binnenplaats. Aan de straat, groot gebouw van drie bouwlagen en zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ontworpen in 1907. Achter de eerste twee ongelijke en verspringende traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) bevonden zich een “wasserij” op de benedenverdieping (nr. 75) en wellicht een woning op de verdiepingen. Bredere derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is., met de inrijpoort naar de binnenplaats (nr. 73). De laatste drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn symmetrisch en vormden een woning, met een centrale en verspringende toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. en kantoren links op de benedenverdieping (nr. 71).
Rechts zijn tegen dit geheel twee panden aangebouwd, ontworpen in 1913, een van drie bouwlagen onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde. (nr. 69a), het andere van één bouwlaag onder puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. (nr. 69b).
Binnen het huizenblok, rond de binnenplaats, magazijn achter nr. 75, kleine remise achter nr. 71 en stallen achter nr. 69a, allemaal uit 1907. De paarden moesten de bierkarren voorttrekken.

Aan de straatkant, gevels in crèmekleurige baksteen versierd met roodkleurige bakstenen en met hardsteen.

Op nr. 69b, lang gebouw onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met metalen gebinte. PuntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. met getrapte bekroning (thans verdwenen). Brede inrijpoort onder archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met volutes, bekroond door een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. onder spitse boogrugBuitenwelfvlak; buitenste kromming van een boog; wanneer deze boog getrapt is, spreekt men van een hanenkam.. Deur vervangen, raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. bewaard.

Waelhemstraat 69a en 69b, opstanden, GAS/DS 286-73 (1913).

Op nr. 69a, gevel van vijf gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en drie bouwlagen, inclusief een onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen., in 1955 voorzien van een centrale deur; bij die ingreep werd het vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. boven de deur verkleind. GlasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. op de verdieping en dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is., bediend door een goederenliftEen lift die voornamelijk bestemd is voor het vervoer van goederen/voorwerpen.  met katrol. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op fijne consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. van uitspringende bakstenen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met metalen roedeverdeling bewaard in de eerste bouwlaag.

Op nr. 71 tot 75, de meeste muuropeningen onder boogConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. of ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast. met archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met volutes. Balkons met smeedijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Op nr. 75, rond balkon op de eerste verdieping, rechthoekig, centraal gebogen balkon op de tweede, voor twee gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat.. Op nr. 71, omgekeerde indeling op de zijtraveeën, de eerste balkons voor een hoefijzerboogvormige glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. dat de cirkel vervolledigt, de tweede balkons voor een drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere.. Geveltop met gewelfde aandaken onder topstuk met boogvormig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.; ankers. Sgraffitidecor met hopbloemen boven sommige muuropeningen; een groot sgraffitoSgraffito (Italiaans, van sgraffiare: krabben), decoratieve muurtechniek waarbij men een donkere pleisterlaag (doorgaans zwart, roetbruin of grijs) met een lichtgekleurde pleisterlaag bedekt; door de bovenste, nog niet verharde, laag weg te nemen volgens een vooraf bepaald grafisch ontwerp ontstaat een verdiepte tekening; de lichtgekleurde pleisterlaag kan bovendien gekleurd worden ‘al fresco’ (op de verse pleister) of ‘al secco’ (op de droge pleister). met aren en roerstokken versiert een arcatuur onder de geveltop, rond een medaillonRonde of ovale cartouche. met de namen van de directeur van de brouwerij, haar vestigingsplaats, en een van haar bieren: “FELIX VAN ROOST / WERCHTER / JACK-OP”. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op talrijke klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.. Klimmende dakkapellenDakkapel met overkapping die in dezelfde richting helt als het dakvlak. met overstekend dak op korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken.. Oorspronkelijke toegangsdeuren met getraliede ramen. Traliewerk van de inrijpoort vervangen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met roedeverdeling bewaard op de benedenverdieping van nr. 75, op de geveltop, op de eerste verdieping van nr. 71, lateraal met geronde elementen, alsook op de dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. links.

Achteraan, magazijn van twee bouwlagen. Stal van drie bouwlagen, de eerste twee bestemd voor de paarden, de laatste voor “voeder en zadels”. De uitgang achteraan is thans gedicht. Achtergevels met bewaarde geschilderde uithangborden.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 286-73, 286-69a-73, 286-69, 286-69-71, 286-71, 286-71-75, 286-75.

Publicaties en studies
BERTRAND, L., Schaerbeek depuis cinquante ans. 1860-1910, Librairie de l'Agence Dechenne, Brussel, 1912, pp. 62-64.
CULOT, M. [red.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 13.