Typologie(ën)

burgerwoning

Ontwerper(s)

Gustave STRAUVENarchitect1906

Statut juridique

Beschermd sinds 13 juli 2006

Stijlen

Art nouveau

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2012-2013

id

Urban : 21766
lees meer

Beschrijving

Burgerhuis in art-nouveaustijl, n.o.v. architect Gustave Strauven, 1906.

Maakt deel uit van een bijzonder homogene huizenrij uit dezelfde periode, van nr. 39 tot nr. 127-129.

Opstand met asymmetrische compositieTypische gevelopstand bestaande uit twee ongelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwlagen volgens verkleinende ordonnantie; de hoofdtravee is meestal breder, rijker uitgewerkt en wordt verder benadrukt door licht vooruit te springen en/of door één of meer balkons; de kelders zijn meestal hoog, wat zich vertaalt in een hoge onderbouw; het grondplan bestaat over het algemeen uit een aaneenschakeling van kamers. van vier bouwlagen. Gevel in lichtgekleurde baksteen met hardstenen elementen in gevarieerd reliëf. Muuropeningen onder bogenConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. met gevarieerde boogvormen.
Hoofdtravee versierd met in- en uitsprongen: erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. op de eerste verdieping, loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. op de tweede en laatste verdieping als attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. achter een terras. Keldervenster en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdieping met twee monelenStenen vensterstijl.. Trapezoïdale houten erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. onder drieledig dak, op rechthoekig stenen platform rustend op twee lagen stenen consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.; uit het platform vertrekken hoeken met geprofileerde vleugelstukken onder metalen leuningen die in de talrijke consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. van het dak doorlopen. LoggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. beschermd door smeedijzeren traliewerk op uitspringend stenen platform; brede beglaasde muuropening in de achterwand en gecementeerdeMet portlandcement bestrijken. zijwanden. In de laatste bouwlaag, terras afgeboord door een bakstenen muur, ter vervanging van twee geprofileerde postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. waaraan een smeedijzeren hek moest worden bevestigd.

Louis Bertrandlaan 43, toegang (foto 2012).

De hogere toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. wordt bekroond door een vierkant torentje met koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis.. De venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. verlichten in elke bouwlaag een toiletruimte. ImpostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. met glas-in-loodraam met plantenmotief dat een entresolkamertje verlicht, tevens verlicht door twee ramen in de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van de eerste verdieping. De volgende borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. zijn versierd met sgraffiti (opnieuw geschilderd) met plantenloofwerk, de eerste ook met een stralende zon en een boeket papavers. Torentje met tweelicht die op zijn linkergevel worden hernomen in twee blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn.. Houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op gevarieerde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Leistenen koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis. met houten tamboerTrommel; ringvormige of polygonale onderbouw waarop een koepel rust. opengewerkt met kleine boogvormige muuropeningen, onder houten imitatiedaklicht met smeedijzeren makelaar1. Versiering op de nok van een dak in de vorm van een decoratieve metalen, terracotta of houten stang; - 2. Middenstijl van een dakspant..

Louis Bertrandlaan 43, detail van de <a href='/nl/glossary/39' class='info'>borstwering<span>1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.</span></a> van de <a href='/nl/glossary/157' class='info'>loggia<span>Overdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw.</span></a> (foto 2012).

Opmerkelijk schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  en ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. bewaard; raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met gebogen roedeverdeling, deur met geel gehamerd glas, traliewerk van de onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen., van de deur en van de loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. in smeedijzerTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… met een complex patroon.

Interieur.
Hoewel het huis tot appartementsgebouw is verbouwd, is een groot deel van zijn oorspronkelijke decors bewaard.

Louis Bertrandlaan 43, vloer in de hal (foto 2012).

Vestibule met mozaïekvloer van wit, rood, grijs en zwart marmer met art-nouveaumotief. LambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … in grijs geaderd wit marmer, roze bovenaan, onder een valse lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … van panelen met afgeronde hoeken. Plafond met kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. en tandfries.

Louis Bertrandlaan 43, zicht in het <a href='/nl/glossary/248' class='info'>trappenhuis<span>Gedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.</span></a>, <a href='/nl/glossary/247' class='info'>trappaal<span>Hoofdbaluster aan de eerste trede van een trap.</span></a> en hal op de achtergrond (foto 2012).

Trappenhuis verlicht door een daklicht met een metalen roosterstructuur van tegels in wit, groen en mauve gehamerd glas. De eerste treden van de trap zijn in grijs geaderd wit marmer, met smeedijzeren leuning in art-nouveaustijl. Vloer en lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … analoog aan die van de vestibule.
Op de benedenverdieping, vier in de as naar elkaar lopende kamers, gescheiden door brede beglaasde deuren: kleine salon, grote salon, eetkamer en veranda met bijkeuken.
Salon in régence-Lodewijk XV-stijl. Valse lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … met rocailledecor. Schoorsteen in wit en grijs marmer. Plafond beschilderd met trompe-l'oeil reliëfs in roze en goud; polychrome hoekmedaillons met minnetaferelen.

Louis Bertrandlaan 43, plafond in het salon (foto 2012).

Eetkamer in neo-Vlaamse renaissanceVlaams renaissance (vanaf 16e eeuw). Stijl die elementen uit de Italiaanse renaissance toepast op de traditionele bak- en zandsteenstijl. De neo-Vlaamse renaissance (ca 1860-1914) grijpt vanuit een nationalistische tendens terug naar de Vlaamse renaissance en haar specifieke ornamentiek. De stijl kenmerkt zich door een polychroom materiaalgebruik en een volumespel d.m.v. erkers, torentjes, trapgevels, enz.. Valse lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … met decor van leeuwenkoppen en rolwerkOrnament in de vorm van in- en uitzwenkende, bandvormige krullen.. Schoorsteen in zwart marmer met groene panelen. Caissonplafond.
Veranda en bijkeuken met eenzelfde neoclassicistische decor beschilderd in bruin geaderd beige imitatiemarmer. Gemeenschappelijke tussenmuren en wanden tussen de kamers elk met drie rondbogige arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn..

Beschermd 13.07.2006.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 176-43.

Publicaties en studies
BERCKMANS, O., Ancienne Maison Verhaeghe. Analyse archéologique du bâti, januari 2009 (niet-uitgegeven studie).
BORSI, F., WIESER, H., Bruxelles Capitale de l'art nouveau, red. J.-M. Collet, Eigenbrakel, 1996, pp. 160, 164.
LOZE, P. en Fr., België Art Nouveau. Van Victor Horta tot Antoine Pompe, Gent, Snoeck-Ducaju & Zoon, 1991, p. 136.

Websites
Brussel, stad van architecten - Gustave Strauven