Onderzoek en redactie

2012-2013

 

Bekijk de weerhouden gebouwenDe Emile Verhaerenlaan loopt van de Prinses Elisabethlaan tot de rotonde die de Eugène Demolderlaan en de Nestor De Tièrestraat verbindt met de François Rigasquare. Ze kruist de Albert Giraudlaan en de Sleeckxlaan.

De laan ligt in de wijk Monplaisir-Helmet, waarvan het stratenplan werd getekend door Octave Houssa, ingenieur der gemeentelijke Openbare Werken, goedgekeurd tijdens de gemeenteraadszitting van 03.11.1904 en bij K.B. van 21.04.1906, samen met dat van drie andere nieuwe Schaarbeekse wijken – Mont-Rose, Linthout en Josaphatvallei. De laan werd aangelegd in 1907-1908. Het tweede deel lag op een deel van het tracé van een oude weg, de voormalige Dalhiastraat, waarvan thans slechts een klein, rechtgetrokken deel overblijft, meer naar het zuiden.

Zoals tal van straten in de wijk Monplaisir, is de naam van de laan een eerbetoon aan een Belgisch schrijver. De keuze voor Emile Verhaeren (Saint-Amand, 1855 – Rouen, 1916) werd gemaakt tijdens de gemeenteraadszitting van 13.02.1906.

De residentiële laan bestaat hoofdzakelijk uit eengezinswoningen of opbrengstwoningen in eclectische stijl of Beaux-Artsstijl, ontworpen tussen 1906 en 1915. Deze gebouwen vormen bijzonder homogene huizenrijen: die van nr. 4 tot nr. 16 - 4 (1909), 6 (1913), 8 (n.o.v. architect Emile Van de Weghe, 1908), 10 (1910), 12 tot 16 (1912) – die van nr. 5 tot nr. 27 – 5 en 7 (1911), 9 en 11 (1908), 13 uit 1908 (zie dit nummer), 15 tot 19 (n.o.v. architect Emile Van de Weghe, 1907), 21 tot 27 (1906) – of nog die gevormd door nr. 46 tot 50 (1912) en 52 (n.o.v. architect Gaston Ide, 1912). Vermelden we in eclectische stijl nr. 24 tot 28, in 1912 ontworpen voor aannemer Joseph Hulet, specialist in gevels in simili, nr. 87, in 1910 ontworpen door architect Joseph Diongre voor schrijnwerker-aannemer Léon Gicart, alsook nr. 111 (n.o.v. architecten Arnould en Jean Lambotte, 1913). In Beaux-Artsstijl vermelden we nr. 18 en 20 (zie deze nummers), in 1912 ontworpen door architect Léon Denis, die in datzelfde jaar ook nr. 22 ontwierp, geïnspireerd op de Vlaamse renaissance. Sommige woningen hebben een commerciële benedenverdieping, zoals nr. 7-49 (n.o.v. architect Emile Van de Weghe, 1912) en 77 (n.o.v. architect G. Veldeman, 1913), elk met een mooie bewaarde pui, de eerste met bovenlicht met roedeverdeling, de tweede met een deur versierd met glas-in-loodramen.

De braakliggende percelen in het tweede en derde straatdeel werden tijdens de jaren 1920 bebouwd met woningen met invloed van de eclectische stijl, de Beaux-Artsstijl en de art deco.

Emile Verhaerenlaan 45, beeldhouwersatelier (verbouwd) naar ontwerp van architect Henri Jacobs i.o.v. beeldhouwer Louis De Smeth. Opstand en doorsnede, GAS/DS 77-43-45 (1912).

In de laan bevinden zich ook enkele niet-residentiële gebouwen. Op nr. 45 ontwierp architect Henri Jacobs in 1912 een werkplaats voorzien van een hoog daklicht voor beeldhouwer Louis De Smeth. Het gebouw werd al ca. 1919 verbouwd tot een atelier voor chromolithografie en werd in 1920 aangevuld met een bijgebouw op nr. 43. In 1937 werd nr. 45 verbouwd tot een modernistisch atelier met een woning op de verdieping, n.o.v. architect Ph. Mornard. Deze architect verbouwde in 1959 ook nr. 43 in dezelfde stijl. Op nr. 69 ontwierp Henri Jacobs nog in 1927 een opslagplaats voor het papier- en kartonbedrijf G. en R. Delcorde.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 4: 77-4; 5, 7: 77-5-7; 6: 77/-; 8: 77-10; 9, 11: 77-9-11; 10: 77-10; 12 tot 16: 77-12-16; 15 tot 19: 77-13-17, 77/-; 21, 23: 77-19-21; 22: 77-22; 24 tot 28: 77-24-28; 25, 27: 77-4; 43-45: 77-43-45; 46 tot 50: 77-46-50; 47-49: 77-47; 52: 77-52; 69: 77-69; 77: 77-77; 87: 77-87; 111: 77-111.
GAS/OW Dénomination des rues II.
GAS/OW Infrastructuur 229.

Publicaties en studies
FISCHER, F., Notice sur les grands travaux de Schaerbeek (Premier Congrès international et Exposition comparée des Villes), Brussel, Imprimerie Ferdinand Denis, 1913, p. 7 in: Bulletin communal de Schaerbeek, 1913, p. 438.

Kaarten / plannen
HOUSSA, O., Plan n°3. Aménagement des quartiers Mon Plaisir et Helmet, 11.04.1904 (GAS/OW).