Onderzoek en redactie

2010-2012

 

Bekijk de weerhouden gebouwenVerbindt Leuvensesteenweg met Auguste Reyerslaan. Kruist opeenvolgend Léon Mahillonlaan en Milcampslaan, Eugène Plaskysquare, Opaallaan en Adolphe Lacomblélaan. Topaasstraat en Radiumstraat beginnen en eindigen respectievelijk aan het begin van de Diamantlaan.

Ligt in de Linthoutwijk, waarvan het stratenplan in 1903-1904 werd getekend door Octave Houssa, ingenieur van de gemeentelijke dienst openbare werken, goedgekeurd bij K.B. van 24.06.1904, en definitief goedgekeurd bij K.B. van 21.04.1906, samen met drie andere nieuwe Schaarbeekse wijken – Monrose, Josaphatdal en Monplaisir-Helmet.

De eerste helft van de verkeersader, tot aan de Eugène Plaskysquare, werd geopend in 1908, de tweede in 1910. Zoals verscheidene straten in de wijk, draagt de laan de naam van een edelsteen. Oorspronkelijk heette alleen de eerste helft Diamantlaan; de tweede was de Robijnlaan. Tijdens de gemeenteraadszitting van 10.11.1911 kreeg dit laatste deel zijn definitieve naam.

De bebouwing van deze residentiële laan verliep in twee grote fasen: tussen 1908 en 1914, en tussen 1921 en 1940. Het ging om woningen en opbrengsteigendommen in eclectische stijl, met invloeden van de Beaux-Artsstijl voor de Eerste Wereldoorlog, en van art deco erna. Eind jaren 1930, en opnieuw in de jaren 1950 en 1960, verrezen hoge modernistische appartementsgebouwen op de nog onbebouwde percelen, voornamelijk in de twee laatste straatdelen.

Diamantlaan 171, perspectief, architect Armand Cornut, GAS/DS 70-171 (1937).

De laan wordt gekenmerkt door verscheidene huizenrijen die bijzonder coherente architecturale gehelen vormen, zoals nr. 73a tot 77, 136 tot 148 en 139 tot 145 (zie deze nummers). Deze homogeniteit wordt nog versterkt door verscheidene huizengroepen ontworpen door eenzelfde architect. Zo bouwde Pierre Decnop er acht, waaronder nr. 115 tot 121 (1912-1913), alsook nr. 37 (zie dit nummer). Vijf gebouwen met verzorgd decor werden tussen 1912 en 1914 ontworpen door architect René Doom (zie nr. 128 tot 132, 137 en 143). In 1922 ontwierp architect Gaston Ide een geheel van drie huizen met geometrische details (nr. 150 tot 154), terwijl op nr. 14, 16 en 31 tot 35, Marcel Kool in 1932-1933 alweer koos voor een mengeling van neogotiek en neobarok. Tot slot vermelden we, op de hoek van de Adolphe Lacomblélaan, vier twee-aan-twee identieke modernistische appartementsgebouwen ontworpen in 1937-1938 door architect Armand Cornut voor eenzelfde eigenaar (nr. 171, 173, 184 en 186). Een jaar later liet hij door dezelfde architect nog een vijfde gebouw bouwen, op de hoek van de Opaallaan (nr. 164).

Onder de bebouwing in art deco en in modernistische stijl vermelden we een hoekhuis uit 1934 en een elegant appartementsgebouw uit 1937 (zie nr. 103 en 161).

Op de hoek van Radiumstraat werden in 1911 een politiecommissariaat en een brandweerpost gebouwd ter vervanging van het commissariaat van het Daillyplein, dat verouderd was geworden (zie Diamantlaan nr. 23 en Radiumstraat nr. 48).

Op nr. 138 (zie dit nummer), het geboortehuis van Jacques Brel (1929-1978), bevindt zich gedenkplaat uit 1979 ter ere van de Belgische zanger, auteur en componist.

Op hoek van Auguste Reyerslaan, ondergronds premetrostation dat in 1972 in gebruik werd genomen. Ingang met wandversiering van spiegelbanden, gecreëerd in 1984 door kunstglazenier Michel Martens.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 14: 70-14; 16: 70-16; 17: 70-17; 31, 31a, 33: 70-31; 33a: 70-33; 35: 70-35; 65: 70-65; 85: 70-85; 115 tot 119: 70-115-119; 121: 70-121; 150 tot 154: 70-150-154; 164: 70-164; 171: 70-171; 173: 70-173; 184: 70-184; 186: 70-186; 189: 70-189.
GAS/OW 70.
GAS/OW Infrastructuur 229.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, 1910, pp. 695-696.
Huis der Kunsten van Schaarbeek/lokaal fonds.

Publicaties en studies
BERTRAND, L., Schaerbeek depuis cinquante ans. 1860-1910, Librairie de l'Agence Dechenne, Brussel, 1912. p. 59.
Petite Histoire du transport public à Bruxelles, Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel, 2007, p. 19 (www.mivb.be).
Quand l'art prend le métro…, Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel, Brussel, 2006, pp. 88-89 (www.mivb.be).

Kaarten / plannen
HOUSSA, O., Plan des transformations de la commune de Schaerbeek, 1903 (Huis der Kunsten van Schaarbeek).
HOUSSA, O., Plan no 2. Commune de Schaerbeek. Quartier de Linthout. Projet d'avenues et rues nouvelles, 26.09.1904 (GAS/OW).
Plan général de la commune de Schaerbeek 1911, in: BERTRAND, L., Schaerbeek depuis cinquante ans. 1860-1910, Librairie de l'Agence Dechenne, Brussel, 1912.