Onderzoek en redactie

2013-2014

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
De gebogen Bijenkorfstraat verbindt de Ooststraat met de Louis Bertrandlaan.

De straat werd aangelegd op de wegbaan van een oude weg die al in stippellijn is aangegeven op het plan van Jacob van Deventer uit ca. 1550-1565. Deze weg verbond de Haachtsesteenweg met de voormalige Teniersstraat, die in 1905 door de Louis Bertrandlaan werd vervangen. Op de kaarten van Ferraris en Vandermaelen, respectievelijk uit 1777 en 1836, staat echter slechts het tweede deel van de weg, dat aan de oude Sint-Servaaskerk doodloopt. In de buurtwegenatlas uit de vroege jaren 1840 is de weg volledig te zien en heet hij weg nr. 48; het eerste deel, in stippellijn getekend, doorkruist lange percelen die haaks op de Haachtsesteenweg staan. In 1844 keurde de gemeenteraad de wijziging van dit eerste deel van de weg in een acht meter brede straat goed; het tweede deel kreeg toen de naam Chemin de l'Eglise [Kerkweg]. Op het plan van Popp uit ca. 1858 wordt het eerste deel al met de naam Bijenkorfstraat aangeduid, terwijl het tweede Impasse Van Hemelryck heet. Vóór 1869 werd de eerste naam – die wellicht verwees naar de aanwezigheid van een bijenkweker in de omgeving – tot de hele straat uitgebreid.

In 1881 vertrok deze straat aan de toekomstige Ooststraat, waarvan het begin al getraceerd was. In dat jaar verschenen de eerste gebouwen, in het tweede straatdeel, waarvan de breedte tot twaalf meter werd opgetrokken. In 1891 was dit deel al aangelegd, en er stond al een twintigtal huizen toen de rooilijnen van de straat officieel werden vastgelegd: de breedte van twaalf meter werd op de hele straat toegepast krachtens de beraadslagingen van de gemeenteraad van 17.03 en 17.05.1891, bekrachtigd bij K.B. van 24.08 van datzelfde jaar. De rest van de straat werd in de jaren 1890 tot het begin van de jaren 1900 bebouwd.

De bebouwing van de straat omvat huizen in neoclassicistische of eclectische stijl, de eerste vooral voor gebouwen uit de jaren 1880, de tweede stijl voor de gebouwen uit de jaren 1890. In neoclassicistische stijl vermelden we de huizenrij gevormd door nr. 52 tot 56 (zie deze nummers), en nr. 35, dat in 1908 van een erker werd voorzien en deel uitmaakt van een geheel gebouwd tussen 1885 en 1887 (nr. 25 tot 37). Onder de huizen in eclectische stijl vermelden we nr. 57-59 (1906), met commerciële benedenverdieping. Aan het begin van de straat bevinden zich twee bijzonder homogene huizenrijen. Die aan pare zijde bestaat uit nr. 2 tot 6, ontworpen in 1899 als geheel met nr. 6 Ooststraat i.o.v. meetkundig schatter Jean Matheussens, 8 en 10, een jaar eerder ontworpen i.o.v. dezelfde opdrachtgever, alsook 14 (1898). Aan onpare zijde wordt de huizenrij gekenmerkt door huizen die schuin ten opzichte van de rooilijn van de straat staan: nr. 3 tot 9, 11, 13 en 15 (zie deze nummers). In de bocht van de straat bevinden zich de aan elkaar palende gevels van twee schoolinstellingen binnen het huizenblok: het Institut Saint-Augustin (zie nr. 28-28a) en de voormalige scholengroep Josaphat (zie nr. 30).

Bronnen

Archieven
GAS/DS 2 tot 6: 239-2-4-6; 8, 10: 239-8-10; 14: 239-14; 35: 239-35; 57-59: 239-57.
GAS/OW Infrastructuur 39, 195.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, 11.1844.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, Rapport sur la situation et l'administration des affaires de la commune pendant l'exercice 1869, p. 55.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, Rapport sur la situation et l'administration des affaires de la commune pendant l'exercice 1889-1890, 1890, p. 5.

Publicaties en studies
MERTENS, A., ROZEZ, “Ruche (rue de la)”, Annuaire du Commerce et de l'Industrie de Belgique, Province de Brabant, Bruxelles et sa banlieue, Brussel, Établissements généraux d'imprimerie, 1883, 1885, 1887, 1900, 1901.

Kaarten / plannen
DE DEVENTER, J., Plan de Schaerbeek et de Saint-Josse-ten-Noode, 1550-1565.
FERRARIS, J. J. F., Carte de Cabinet des Pays-Bas autrichiens et de la Principauté de Liège, 1777.

VANDERMAELEN, Ph., Plan parcellaire de la commune de Schaerbeek avec les mutations jusqu'en 1836.
Atlas des chemins vicinaux de Schaerbeek, begin jaren 1840.
POPP, P. C., Atlas du Royaume de Belgique, plan parcellaire de la commune de Schaerbeek, ca. 1858.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.