Ereperk der Gefusilleerden

Deze kleine begraaf- en gedenkplaats voor de slachtoffers van de twee wereldoorlogen bevond zich op wat oorspronkelijk de site van de Nationale Schietbaan was en nu het complex van de VRT-RTBF. Het Ereperk is bereikbaar via een weg ter hoogte van de Kolonel Bourgstraat nr. 102.

De Nationale Schietbaan, die op 29.04.1963 werd gesloopt, werd gebruikt voor de oefeningen van de in Brussel gelegerde militaire eenheden en van particulieren. Ze lag op een terrein van 18hectare dat aan Landsverdediging toebehoorde, en verving in 1888-1889 de primitieve schietbaan aan het Daillyplein, die om veiligheidsredenen werd afgebroken en vervangen door de Prins Boudewijnkazerne (zie nr. 4-4a-5-5a-6).

Het complex omvatte een langwerpig gebouw afgescheiden van de laan door een vijf hectare grote vlakte, het Plein van het Nationaal Comité genaamd; daarachter lagen de schietterreinen. Gebouw in baksteen en witte steen was in neomiddeleeuwse stijl ontworpen en had een imposant centraal paviljoen met torentjes. Het plan was gedeeltelijk van de hand van architect Symons, kapitein van het eerste regiment. In de schietlokalen, verdeeld over twee bouwlagen, waren gestapelde vuurlinies mogelijk. Er waren aparte schietstanden voor het geweer, de revolver en de karabijn (1905), maar ook voor salvovuur. In het noordoosten van de site kon worden gejaagd op namaakvogels op een bebost en heuvelachtig terrein. Een gedeelte van deze inrichting (schietheuvels, bomen, wegen, heuvels) is nog altijd te zien achter aan het complex van de VRT-RTBF (zie nr. 52 Auguste Reyerslaan).


Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het gebouw opgeëist door de Duitse strijdkrachten, die er 35mensen fusilleerden, waaronder Philippe Baucq, Édith Cavell en Gabrielle Petit. Op 10.04.1919 werd een gedenksteen met hun namen geplaatst in het noordwesten van de site. Daarbij kwam later een klein monument tere ere van Édith Cavell. Na de Wapenstilstand waren de lichamen van de slachtoffers overgebracht naar het ereperk van de begraafplaats van Schaarbeek of aan de familie teruggegeven. In 1940 werden de steen en het monument door de bezetter vernield. Tijdens de Tweede Wereldoorlog fusilleerden de nazi's 261mensen op de Nationale Schietbaan. Aan het einde van de oorlog werd het grasveld waar ze begraven lagen, omgevormd tot gedenkplaats, het Ereperk der Gefusilleerden.

Door zijn indeling en zijn soberheid, met rijen kruisen, Davidssterren en betonnen grafzuilen, volgt het Ereperk de traditie van de gedenkbegraafplaatsen van de Eerste Wereldoorlog. Op een rechthoekig terrein met een steile helling en omringd door bomen wordt het geheel gedeeltelijk afgezoomd door een haag, en aan de zuidkant ligt een heuvel van de voormalige Nationale Schietbaan. Ertegen is een nieuwe steen geplaatst ter nagedachtenis van de gefusilleerden uit de Eerste Wereldoorlog. Daarnaast herdenkt een memoriaal uit 1970 de onbekende Belgische politieke gevangene van de Tweede Wereldoorlog. Het bestaat uit een hoge grafzuil en een urne met daarin relieken van de slachtoffers van de concentratiekampen.

Bescherming 12.01.1983