Typologie(ën)

kerk/kathedraal/basiliek
parochiezaal
orgel

Ontwerper(s)

J. DE SMETarchitect1965-1967

Patrick COLLONorgelbouwer1976

W. LATEIRarchitect1965-1967

Stijlen

Brutalisme

Inventaris(sen)

  • Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
  • Inventaris van de orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (DMS-DML - 2000)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Sociaal
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2019

id

Urban : 38588
lees meer

Beschrijving

De Sint-Clarakerk is gebouwd in een modernistische stijl in opdracht van het parochiaal centrum Heymbosch en n.o.v. het Brussels architectenduo Willi Lateir en F. De Smet, 1964. Toevoeging van lage bijgebouwen en/of verbouwingen in 1974, 1976, 1977, 1979, 1982.

Het sterk groeiend aantal inwoners van nieuwe omliggende, grotendeels sociale woonwijken, met name de tuinwijk Heymbosch en de Modelwijk, leidde in 1963 tot het tot stand komen van een nieuwe parochie. In afwachting van een nieuwe kerk gingen de eerste vieringen door in de kapel van het Brugmannziekenhuis. De bouwvergunning voor een nieuwe kerk werd ingediend in 1964 en de bouwwerken vonden plaats tussen 1965 en 1967. De kerk voorzag naast een liturgiezaal tevens parochiale lokalen met onder meer een feestzaal, bar en kleine vergaderlokalen.

De soberheid van het gebouw, de beperkte afmeting en de discrete opstelling ten opzichte van zijn omgeving typeert het als een zaalkerk. Het gebouw volgt de nieuwe normen van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) waarbij de ruimtelijke organisatie wordt aangepast om de participatie van de gelovigen te benadrukken. Zo is de rechthoekige liturgiezaal voorzien van brede banken rondom een licht verheven altaar. Ook de aandacht voor het natuurlijk licht en de aangename, huiselijke sfeer van de cultuszaal getuigen van deze post-conciliaanse trend.

Gebouw
Sober volume met rechthoekig grondplan onder plat dak waarbij gepolijst beton, baksteen, hout en glas veelvuldig worden gebruikt en samen een harmonieus geheel vormen.

Hoofdgevel langs de noordelijke zijde (Joseph De Heynstraat), toegankelijk vanuit de straat door een brede en sobere trap, met een monumentaal, betonnen kruis (architect Henri Peremans, 1977) aan de linkerzijde. Gevel voorzien van een zesdelig portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met betonnen kolommen.

Zuid- en westgevels met gesloten karakter. De – in een latere periode gebouwde - bijgebouwen langs de zuidgevel hebben een plat dak en soortgelijke baksteen als het hoofdgebouw.

Door de sterke helling langs de oostzijde is deze gevel voorzien van drie bouwlagen: kelderverdieping met brede, oorspronkelijk vijfdelige loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. met betonnen kolommen (thans gesloten langs de rechterzijde). Verdieping langs de linkerzijde verlicht door zes grote glasramen geflankeerd door kolommen en zes smalle bovenvensters, rechterzijde gesloten en voorzien van maaswerk.

De kerk wordt omgeven door een groene grasvlakte met bomen.

Interieur
Soberheid primeert door het gebruik van eenvoudige materialen zoals gegoten beton voor het liturgisch meubilair, tegelwerk voor de vloeren en de zichtbare structuur van het gebouw (bakstenen muren, betonnen kolommen en houten gebinte).

De oostelijke zijde van het gebouw omvat de secundaire ruimtes waarin op drie bouwlagen een keuken, twee grote zalen, sanitair en enkele kleine vergaderlokalen onderverdeeld zijn.

De liturgiezaal neemt het westelijke deel van het gebouw in en is toegankelijk via een voorportaal aan de noordgevel. De zaal wordt langs vier zijden geritmeerd door kolommen en verlicht door horizontale vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters.. Het plafond is voorzien van een houten latbekisting.

In de hoek van de voorhal en de liturgiezaal werd in een latere periode een weekkapel toegevoegd.

Het altaar, de lessenaar, het tabernakel (getekend C. Nicaes) en de doopvont werden voor de Sint-Clarakerk ontworpen en bestaan uit wit beton die in de vloer is gegoten en zo een eenheid vormt met het gebouw. Ze vallen op door hun strakke en minimalistische stijl. Ook vormen de twee terracotta wandsculpturen van de Heilige Clara (met maquette van de Sint-Clarakerk in haar handen) en van Maria met kind Jezus, beiden getekend Raf Mailleux, een totaalkunstwerk met het religieus gebouw.

Het modern koororgel vervaardigd door orgelbouwer Patrick Collon (1976) bevindt zich sinds ca. 2018 in de Sint-Guidokerk van Anderlecht.

Bronnen

Archieven
GAJ/DS J3855 (1964), J4940(1974), J5141 (1976), J5195 (1977), J5348 (1979), J8582 (2009).

Publicaties en studies
Capelle, P., Les églises à Bruxelles. Kerken te Brussel, Mechelen, 1995.
Coekelberghs, D., W. Janssens, Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kanton Jette, Brussel, 1977.
Van den Haute, R., J.P. Denis en G. Paulus, 900 jaar christelijke aanwezigheid te Jette. 1095-1995, Brussel, 1998: p. 199-200.

Websites

Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest