Gemeentehuis
Oudergemlaan 113-115-117
Generaal Lemanstraat 103-105-109
Sint-Pieterssteenweg 122
Typologie(ën)
Ontwerper(s)
Jean HANCE – ingenieur – 1955-1958
Robert MAHIEU – architect – 1978-1980
Emile MULLER – architect – 1955-1958
Stijlen
Inventaris(sen)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Etterbeek (DMS-DML - 1994-1997)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Door de demografische toename in Etterbeek werd een eerste gemeentehuis gebouwd in de Oudergemlaan n.o.v. de aannemer Pierre DE WRÉE, dat door burgemeester J. Vander Smissen op 13 juli 1862 werd ingewijd. Naast de gemeentediensten (secretariaat, burgerlijke stand en werken), huisvestte het gebouw ook een school.
Kubisch gebouw van neoclassicistische inspiratie. Dubbelhuisopstand met twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. lijstgevel gevat tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen.. Horizontale gevelgeleding door kordonvormende lekdrempels. Hoge sokkel met kelderopeningen. Middenrisaliet onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster. en toegankelijk via bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. Rondbogige muuropeningen onder waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.. De klaslokalen van de jongens kwamen vrij in 1873 (verhuis naar Fétisstraat). In 1900 werd een nieuwe jongensschool gebouwd in de Sint-Pieterssteenweg, waarop de meisjesafdeling de school aan de Fétisstraat innam; alzo was de gehele school uit het gemeentehuis verhuisd. Dit belette echter niet dat in 1911 het aanpalende café "La Régence" wegens plaatsgebrek in gebruik werd genomen.
Tijdens de openbare zittingen van 17 april en 4 december 1953 besloot de gemeenteraad het gebouw uit 1862 af te breken en op dezelfde plaats een nieuw gemeentehuis te bouwen, n.o.v. hoofdir. en hoofd van de dienst openbare werken Jean HANCE en arch. Emile MULLER. De werken, toegewezen aan de "Entreprises Générales de Travaux d'Anderlecht" (EGTA), startten op 1 maart 1955. Het gebouw werd ingewijd op 25 januari 1958 en vormt een typisch voorbeeld van architectuur van het einde van de jaren 1950, sober en monumentaal.
Gevel in beton en similisteen van twee bouwlagen en elf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder plat dak met bekronende attiekmuur. Hoge rechthoekige verdiepte muuropeningen. Respectievelijk drie (links) en vier (rechts) zijtraveeën, per twee gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. in rechthoekige velden. Vier middentraveeën in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden.. Centrale deel met in eerste bouwlaag verdiepte muuropeningen gevat tussen al dan niet gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. die metalen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van verdieping schragen; twee zijingangen voorafgegaan door bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.; twee centrale muuropeningen met klok op muurdamParement tussen twee muuropeningen (vensters of deuren) in dezelfde bouwlaag.. Bouwlagen van elkaar gescheiden door zeven bas-reliëfs van Edmond DE VALERIOLA, Dolf LEDEL en JACOBS.
Interieur: grote marmeren hal met centrale eretrap voorzien van twee vleugels; op eerste bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. bronzen beeld "La Maternité" van Harry ELSTRÖM. Op eerste verdieping trouw- en raadszaal met monumental doek waarop voorstellingen uit de Etterbeekse geschiedenis door de "ECOLE COMMUNALE DES ARTS ET METIERS" (de huidige "ACADEMIE CONSTANTIN MEUNIER").
De eerste uitbreiding werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 6 december 1973. De gebouwen op de hoek met de Generaal Lemanstraat, n.o.v. arch. Robert MAHIEU werden ingewijd op 17 juni 1978. Het gaat om een langwerpig gebouw van drie bouwlagen met beglaasd gevelscherm waarvoor een betonnen structuur werd geplaatst met amandelvormige openingen en anderzijds om een hoge constructie die gedeeltelijk verborgen gaat achter een lager lateraal volume waarin o.a. een grote ontvangstruimte voor het publiek werd ingericht.
Tijdens de tweede fase werd een nieuwe vleugel n.o.v. arch. Robert MAHIEU gebouwd, op de hoek met de Sint-Pieterssteenweg. De werken startten in oktober 1980, het gebouw werd ingewijd op 22 januari 1982. De oude bijgebouwen achteraan van vóór 1958, werden afgebroken. Op hun plaats kwam de tuin "Solidarnosc".
Het bas-reliëf "Hommage à Picasso" (compositie bestaande uit 27 maskers); een schenking van schilder en beeldhouwer Charles DELPORTE, werd ingewijd in 1985.
Bronnen
DE PAUW, L.-F., La vallée du Maelbeek avec monographie d'Etterbeek, Hayez, Brussel, 1914, p. 243.
JURION-DE WAHA, F., Het huis in het midden: gemeentehuizen van de Brusselse agglomeratie, Koning Boudewijnstichting, Brussel, 1988, pp. 50-53.
MEIRE, R.J., Histoire d'Etterbeek, Musin, Brussel, 1981, pp. 26, 34, 52-53, 58, 80, 81, 88, 128, 148, 151, 163.
Tijdschriften
PIERARD, J., “Dolf Ledel, générosité de l'homme, sincérité dans l'art” in Brabant, 4, 1974, pp. 42-47.