Onderzoek en redactie

2007-2009

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
Rechtlijnige straat van de Elsensesteenweg naar de Waversesteenweg. Ze wordt doorkruist door de Lang-Levenstraat.

Ze maakt deel uit van de straten die aangelegd werden bij de geleidelijke stedenbouwkundige ontwikkeling, zonder een echt omvattend plan of tussenkomst van de gemeente, van de zogenaamde voorstad van de Naamse Poort (Faubourg de la Porte de Namur), na de ontmanteling van de vesten van Brussel op het einde van de 18e eeuw (1785).
Ze werd in 1831 aangelegd op initiatief van weduwe Coenraerts en kreeg haar naam op 12.09 van datzelfde jaar. Hoewel de verschillende bronnen over de evolutie van het tracé van de Vredestraat elkaar tegenspreken, blijkt het niettemin dat de straat van in het begin met de Elsensesteenweg in verbinding stond, die ze met de Lang-Levenstraat verbond (Vandermaelen, Ph., Bruxelles, 1837). De straat werd in het kader van de K.B. van 26.12.1856 en 31.07.1860 verlengd tot aan de Waversesteenweg. Voor deze verlenging moesten enkele huizen in de Waversesteenweg en in de Lang-Levenstraat worden gesloopt.

Tijdens de hele tweede helft van de 19e eeuw baarde de spontane stedenbouwkundige ontwikkeling van Opper-Elsene de gemeentelijke autoriteiten van Elsene zorgen. Er waren grote verkeersproblemen en de bewoners oefenden druk uit om dit gedeelte van de gemeente te saneren. Hoewel er op 31.07.1860 een eerste rooilijnenplan werd opgesteld (Plan d'alignement et de nivellement de rues nouvelles à ouvrir sur la propriété de Monsieur Jacquelaer entre la rue du Conseil et de Longue Vie), zou de stedenbouwkundige inrichting van de voormalige voorstad van de Naamsepoort pas echt op gang komen na 1876 en na de goedkeuring van het nieuwe Plan d'alignement et d'expropriation par zones pour la transformation du quartier dit de Saint-Boniface, situé entre la Francartstraat et la chaussée d'Ixelles, la rue du Conseil et la chaussée de Wavre (K.B. van 10.05.1876 en 31.07.1877). Het plan voorzag in de rechttrekking, verbreding en verlenging van de oude straatjes van het gehucht, terwijl de nieuwe straten vertakkingen waren van de al bestaande steenwegen en straten, die in functie van de noden werden aangelegd. Terwijl de wegenwerken in de tot dan toe landelijk gebleven zone achter de Sint-Bonifaaskerk in 1878 begonnen, bleven ze aanslepen voor de al verstedelijkte zone tussen de Francartstraat en de Vredestraat, omwille van de hoge onteigeningskosten. Het plan werd nog meermaals gewijzigd tot het in 1898 definitief was en de werken begonnen, met onder meer de aanleg van het voorplein, de Vredestraat en de verbreding van de Sint-Bonifaasstraat (K.B. van 05.02.1898).

Na haar opening in 1831 werd de straat meteen bebouwd. Van deze oorspronkelijke bebouwing bestaande uit huizen in neoclassicistische stijl van twee of drie bouwlagen, zijn slechts enkele getuigenissen overgebleven, zoals de nr. 31 en 33-35, het nr. 41 op de hoek met de Lang-Levenstraat en het geheel gevormd door de nr. 51, 53 en 55.

Vredestraat 55, 53 en 51 (foto 2009).

De oorspronkelijke huizen ondergingen talrijke verbouwingen, vooral om handelsruimten op de benedenverdieping in te richten, zodat van de aanvankelijke homogeniteit weinig of niets is overgebleven. Tot de best bewaarde oude winkelpuien behoren nr. 49 (1912) en 50-52 (1928, architect Edmond Libion).

Bronnen

Archieven
GAE/DS 21: 242-21; 31-33-35: 242-31; 242-33-35; 41: 242-41; 49: 242-49; 51, 53, 55: 242-51; 242-53; 242-55; 50-52: 242-50, 252-50-52.
GAE/OW Historique des rues (1925).
GAE/OW 242.
GAE/OW Q3 Quartier Saint-Boniface (doos nr. 13).

Publicaties en studies
DEL MARMOL, B., DELSAUTE, J.-L., et al., Le quartier Saint-Boniface, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1998 (Bruxelles, Ville d'Art et d'Histoire, 23), pp. 2-10.
DEWEZ, M.-A., L'urbanisation du quartier Saint-Boniface (Licentiaatsthesis in de hedendaagse geschiedenis), UCL, Louvain-la-Neuve, 1982-1983, p.31 en volgende.
GONTHIER, A., Histoire d'Ixelles, Le Folklore Brabançon, Impr. De Smedt, Brussel, 1960, p. 139.
Ixelles, Ensembles urbanistiques et architecturaux remarquables, ERU, Brussel, 1990.
WAUTERS, A., Histoire des environs de Bruxelles, ou description historique des localités qui formaient autrefois l'ammanie de cette ville [1855], éd. Culture et Civilisation, Brussel, 1973, p. 51.

Kaarten / plannen
VANDERMAELEN, Ph., Atlas cadastrale du Royaume de Belgique–Province du Brabant. Plan parcellaire de la commune d'Ixelles 1836, Brussel, 1837.