Voormalig elektrische centrale

Voormalig elektrische centrale voor de openbare verlichting van Elsene, thans depot van gemeentelijk openbaar vervoer.

Geschiedenis
De oorsprong van het grote rechthoekige perceel tussen de Vandenbroeck-, Skepter- en Waaienbergstraat gaat terug op een villa uit het midden van de 19^e-eeuw (?) met grote tuin, van een zekere Mr. Becquet en later Gautier.
In 1899 vraagt de Luikse Compagnie Internationale d'Électricité de gemeente de toelating een usine d'électricité te bouwen op de eigendom van Mr. Gautier. De langwerpige villa en haar bijgebouwen worden herbestemd tot respectievelijk burelen en opslagplaatsen. Tegen de achtergevel van de villa bouwt men een machine- en turbinezaal, met achterliggende accumulatorenzaal, een schoorsteen en een kolendepot.
De Compagnie d'électricité d'Ixelles et extensions laat in 1904 het vermogen van de accumulatoren verdubbelen en laat twee jaar later een houten koeltoren bouwen.
Mogelijk na W.O.I, komen de gebouwen in handen van de gemeente. In 1949 wordt alvast een vleugel gebouwd met garages en lokalen voor de Dienst Openbare Netheid.


Beschrijving
Hoofdingang aan Vandenbroeckstraat afgesloten door pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) met voetgangerstoegang en eigenlijke doorgang. Gekasseide oprit leidt naar ruime koer met voormalige villa, de machine- en turbinezalen en bijgebouwen.

Villa (A)
In oorsprong vrijstaande villa in neoclassicistische stijl. BepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. en beschilderd langwerpig volume van twee bouwlagen, twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) breed en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) lang. HoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel. breder uitgevoerd, onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. aan oostelijke gevel en voorzien van torenvormige uitsprong aan westelijke gevel. Getande kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.; MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. en eerder eclectische puntgevelsGevel waarvan de top driehoekig is. waarschijnlijk later toegevoegd. Villa thans in sterk verloederde toestand mede door tal van ondoordachte ingrepen (voornamelijk wijzigen van muuropeningen).
Villa werd afgebroken tussen 2011 en 2013.


Machine- en turbinezalen (B en C)
Twee identieke bakstenen gevels met telkens twee grote rondboogopeningen onder getrapte geveltop met oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster. en van elkaar gescheiden door versneden steunberen. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  echter volledig verdwenen en rondboogopeningen verlaagd tot garagepoorten.
Bewaarde overdekte hal van een bouwlaag tussen villa en Machinehal. Naast turbinehal bewaarde langgerekte kolenopslagplaats onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken..
Van oorspronkelijk interieur rest enkel het houten Polonceauspant met ijzeren trekkers en onder verhoogde nok (verlichting en verluchting).