Typologie(ën)

burgerwoning
gelijkvloers met handelszaak

Ontwerper(s)

Paul HAMESSEarchitect1906-1912

Statut juridique

Beschermd sinds 14 maart 1996

Stijlen

Art nouveau

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Wettelijke inventaris van de Leopoldswijk (DMS-DML - 1995)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2007-2009

id

Urban : 18723
lees meer

Beschrijving

Complex in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. met elementen van de Wiener SecessionVan 1897 tot ca. 1914, Oostenrijkse strekking binnen de geometrische art nouveau. en bestaande uit een woning, een galerij, voormalige winkels en kantoren, resulterend uit de verbouwing van een bestaand huis in 1906 en 1912 door architect Paul Hamesse, die signeerde op een van de zuilen van de inkom.

Deze verbouwingen gebeurden op vraag van steenkolenhandelaar en mecenas E. Taymans, die rijk was geworden met de verkoop van een nieuw type kachel dat hij zelf had ontworpen.

Elyzeese Veldenstraat 6a, handgreep van deur-brievenbus (foto 2008).

Het gebouw aan straatzijde vormde de woning van de steenkolenhandelaar en zijn familie. Het betrof oorspronkelijk een huis in eclectische stijl uit de 19e eeuw. Taymans liet het deels slopen en dan heropbouwen in geometrische art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. door Hamesse, die een leerling was van Paul Hankar.

Drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan straatzijde en vier aan zijkant. Hardstenen sokkel; rest van gevel bekleed met keramische brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel. in groene, gele en pruimkleurige kleuren en keramische tegels (tweede verdieping en torentje); eerste twee bouwlagen evenwel in ordinaire brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel. vermoedelijk van na W.O. II. Vierkant hoektorentje met loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. in hoogste bouwlaag. MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met vijf dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. In derde bouwlaag ijzeren vensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal.. Tussen eerste en tweede verdieping keramische friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met afwisselend motieven van bladerkransen en mijnwerkerslampen (verwijzend naar de oorsprong van het fortuin van de eigenaar). Hoekpijler van torentje met decor in geometrische art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession.. Bewaard schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  en ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw.. Mooie decoratieve details, zoals handgreep van deur-brievenbus.

In het achterhuis, aan het einde van de binnenplaats, bevonden zich de opslagplaatsen en kantoren van de steenkoolhandelaar.

Twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met analoog parementGevel- of muurbekleding. als die van woning. Muuropeningen onder I-balkIJzeren latei met I-profiel.. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. die brede kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). doorbreken en bekroond zijn met gesculpteerd geometrisch motief.

Beide gebouwen maken deel uit van de eerste verbouwingsfase van 1906.

Elyzeese Veldenstraat 6a, doorsnede van de toonzaal, GAE/DS 64-6-6a (1906).

Het achterhuis is bereikbaar via een grote beglaasde galerij, loodrecht op de straat, in 1912 ontworpen door Paul Hamesse. Daar stelde de steenkoolhandelaar zijn zelf ontworpen kachels tentoon.

Structuur in staal en glas op sokkel van behouwen hardsteen. Dak van galerij aan binnenkant rustend op dunne metalen liggers, thans in ondoorzichtig materiaal maar oorspronkelijk volledig beglaasd zoals een serreBroeikast..
Beglaasde toegangsdeur – niet gedateerde toevoeging – tussen twee massieve hardstenen zuilen met rustica en op sokkel eindigend in gesculpteerde geometrische motieven. Deur met smeedijzeren traliewerk en bekroond met boogveldEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …). waarin hardstenen bas-reliëf dat ‘het Vuur' voorstelt en ontworpen is door beeldhouwer Victor Rousseau.

Elyzeese Veldenstraat 6a, inkomportiek (foto 2009).

Binnenplaats afgesloten door smeedijzeren hek met geometrische motieven tussen laterale zuilen die zich onderaan verwijden in rondbogen om muurtjes te vormen.

Beschermd op 14.03.1996.

Bronnen

Archieven
GAE/DS 64-6-6a.

Publicaties en studies
BOVY, Ph., Vers l'Ermitage, Gemeente Elsene, Brussel, 2002 (À la découverte de l'histoire d'Ixelles, 9), pp. 18-20.
Monument et sites protégés, éd. Mardaga, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 1999, p. 110.

Tijdschriften
‘Maison située rue des Champs-Elysées, Entrée des bureaux, Architecte MM. Hamesse', Vers l'Art, 10, 1908, Pl. 58.

Websites
Brussel, stad van architecten - Paul Hamesse