Onderzoek en redactie

2010-2012

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
Tussen Generaal Wahislaan en Brand Whitlocklaan; loopt van Generaal Meiserplein en Leuvensesteenweg tot midden van Vergotesquare en vormt de grens met Sint-Lambrechts-Woluwe. Aan onpare zijde eindigen hier opeenvolgend, volgens een uitwaaierend schema, Saffierstraat, Smaragdlaan, Emile Maxlaan, Opaallaan, Adolphe Lacomblélaan en Diamantlaan. Nadien kruist de Reyerslaan de Roodebeeklaan. Aan het einde mondt de Generaal Gratrylaan erin uit. Aan pare zijde liggen langs de laan de site van de VRT-RTBF, de vroegere Nationale Schietbaan gelegen tussen het Karabiniersplein enerzijds, en de Kolonel Bourgstraat en de aankomst E40-autosnelweg anderzijds. Tot slot mondt de Kerselarenlaan uit op het kruispunt met de Roodebeeklaan.

Met Generaal Wahislaan en Lambermontlaan vormt Auguste Reyerslaan de Schaarbeekse sectie van de grote ringweg die inspecteur der wegen Victor Besme in 1866 voorstelde in zijn Plan d'ensemble pour l'extension et l'embellissement de l'Agglomération bruxelloise. Het gedeelte langs de Nationale Schietbaan, tussen de Roodebeeklaan en de Leuvensesteenweg, was al vastgelegd bij K.B. van 31.12.1889, terwijl de rest van de toekomstige Reyerslaan pas vanaf 1909 werd aangelegd. De bouw was in 1906 na gemeentelijke beraadslaging toegekend aan aannemer Edmond Parmentier krachtens overeenkomsten gesloten met de Staat. De werken werden uitgesteld wegens een onteigeningsprobleem dat werd beslecht bij K.B. van 18.09.1908. De laan werd voorzien van een plantsoen met bomen, en voor de bebouwing werd een achteruitbouwstrook van 9,50 meter voorbehouden.
De laan, die oorspronkelijke Militaire Laan (Boulevard Militaire) heette, kreeg haar nieuwe naam tijdens de gemeenteraadszitting van 10.11.1911 en werd vernoemd naar een Belgisch militair en burgemeester van Schaarbeek van 1909 tot 1921, Auguste Reyers (Aarschot, 1843 – Schaarbeek, 1924).

Auguste Reyerslaan 113 tot 1 (foto 2011).

De in 1950 goedgekeurde aanleg van de autosnelweg Brussel-Luik, eerst E5 en later E40 genoemd, lag ter studie vanaf 1964 en werd volgens een vijfjarenplan uitgevoerd van 1969 tot 1973. De aankomst in de stad van de E40, die letterlijk in de Reyerslaan uitmondt, maakte de herinrichting van de zone noodzakelijk. Het Bestuur der Wegen van het ministerie van Openbare Werken nam tal van projecten in overweging, naast enkele tegenvoorstellen van de gemeente Schaarbeek. Zoals de andere ringwegen werd de Reyerslaan een stadssnelweg. De E40 werd gekanaliseerd via tunnels onder de laan die uitmonden in symmetrische kokers naar het Meiserplein en de Vergotesquare. Om het kruispunt gevormd door de Roodebeeklaan, de Diamantlaan en de Kerselarenlaan vrij te houden, werd vanaf 1967 een viaduct tussen de Generaal Gratrystraat en de Opaallaan gepland. Hij werd aan het begin van de jaren 1970 aangelegd. Ten slotte werd op de hoek met de Diamantlaan een ondergronds premetrostation gebouwd dat in 1972 in dienst werd genomen.

De laan kende een eerste bebouwingsfase in de jaren 1920 en 1930. Tijdens het eerste decennium ging het hoofdzakelijk om burgerhuizen en herenhuizen, tijdens het tweede om gebouwen met verscheidene woningen, gaande van opbrengsthuizen tot grote appartementencomplexen. Enkele groepen gebouwen uit die tijd vallen op door hun kwaliteit en hun goede staat: nr. 169 tot 179, 183 tot 193 en 201 tot 205 (zie deze nummers). De stijl van deze bouwwerken varieert tussen Beaux-Arts, art deco en modernisme. Onder de bebouwing in Beaux-Artsstijl vermelden we nr. 108 (architect Raymond Joris, 1926), 120 (architect Eugène Van Dievoet, 1922) en 156 (architect J.-B. Tilman, 1923). Nr. 114-116 werd in 1923 ontworpen door aannemer Charles Moerman, samen met thans verhoogde nr. 118. De art deco wordt goed geïllustreerd door nr. 110 (architect Ed. Bernard, 1929) en 158 (architect De Boelpaepe, 1931).

Auguste Reyerslaan 108 (foto 2011).

De Tweede Wereldoorlog vertraagde de werken zonder ze echter volledig stop te zetten. Van de jaren 1950 tot 1970 zette de verstedelijking zich voort met de bouw van grote appartementsgebouwen en ook enkele kantoorgebouwen, die hier en daar privéwoningen vervingen. Dat was het geval voor nr. 137-147, een indrukwekkend flatgebouw op de hoek met de Diamantlaan (architect Meurice, 1977), nu een tehuis voor ouderen. Talrijke woningen zijn tot kantoren omgevormd.

Het complex van de Belgische Radio en Televisie, de huidige VRT en RTBF, beslaat het grootste deel van de pare kant van de laan. Het werd vanaf de jaren 1960 gebouwd op de grote vlakte die vrij was gekomen na de sloop van de Nationale Schietbaan, die in 1888-1889 was gebouwd (zie nr. 52).

Bronnen

Archieven
GAS/DS 108: 18-108; 110: 18-110; 114-116, 118: 18-114-118; 120: 18-120; 137-147: 18-137; 156: 18-156; 158: 18-158.
GAS/OW Autosnelweg Brussel-Luik, Nationale Schietbaan, 18, 235.
GAS/OW Kist V, plannen 17, 21 en 25.
GAS/OW Infrastructuur 176, 229, 232, 386.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, 1906, pp. 470-473, 619-621, 780-781, 1042-1043.
Huis der Kunsten van Schaarbeek/lokaal fonds.

Publicaties en studies
RANIERI, L., Léopold II urbaniste, Hayez, Brussel, 1973, pp. 59-74.
DEMEY, T., Bruxelles, chronique d'une capitale en chantier, dl. 2, Paul Legrain, Brussel, 1992, pp. 33-40.

Kaarten / plannen
Plan de la commune de Schaerbeek 1899 (GAS/OW).