Typologie(ën)
school
Ontwerper(s)
E. HENDRICKX – 1873
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 32773
Beschrijving
Schoolgebouw in eclectische stijl, naar ontwerp van architect E.
Hendrickx van 1873, ingehuldigd in 1875.
Negentiende prijs in de gevelwedstrijd voor de centrale lanen van 1872-1876. Oorspronkelijk lagere jongensschool en normaalschool, met een capaciteit van 400 leerlingen; opgericht als modelschool door de «Ligue de l’Enseignement» (cf. opschrift) onder impuls van Karel Buls, ter verbetering en bevordering van het lager neutraal onderwijs. Naar verluidt eerste schoolgebouw in België, beantwoordend aan vooruitstrevende principes inzake schoolarchitectuur, pedagogiek en hygiëne. Rationele architectuur, beïnvloed door Hendrickx’ leermeester, architect en theoreticus Eugène Viollet-le-Duc; typologisch model voor alle latere door de Stad Brussel opgerichte lagere scholen.
Oorspronkelijk inkom, dienstlokalen, tekenzaal en directeurswoning in de smalle voorbouw. Aansluitend overdekte speelplaats met galerij, geflankeerd door in totaal twaalf klaslokalen, telkens drie per verdieping aan de lange zijden, trappen en sanitair aan de korte zijden. Open speelplaatsen ten noorden en zuiden; bijkomende turnzaal naar ontwerp van architect E. Quétin van 1875 ten noorden. Heden grondig gewijzigd.
Voorgevel : horizontaal gelede lijstgevel van natuursteen met plint van hardsteen, drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Begane grond geritmeerd door steekbogen met doorgetrokken imposten en sokkel; centraal portaal, zijtravee met entresol; friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met opschrift «ecole modele», sierankers op rolwerkornamenten en stafwerkOrnament, bestaande uit een pijp-, riet- of koordvormige vulling van cannelures tot op een derde van hun hoogte.. Tweede bouwlaag, oorspronkelijk tekenzaal, geopend door ruime rondboogvensters met doorgetrokken imposten, booglijst en sluitsteen; bovenaan geflankeerd door balkonconsoles, uitgelengd in korte composiete pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met kraagsteen. Derde bouwlaag, oorspronkelijk directeurswoning, gemarkeerd door een gevelbreed gietijzeren balkon, met pilasterindeling en getoogde tweelichtenTweedelige lichtopening, door deelzuiltje gesplitst. met ingediepte middenpost en rozet; sterk geprofileerde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tandlijst, centraal bekronend driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met opschrift ‘LIGUE DE L'ENSEIGNEMENT’ Op gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. composiete zuiltjes met kraagsteen, en composiete hoekpilasters. Bewaard houtwerk.
Interieur : oorspronkelijk overdekte speelplaats, omringd door een galerij op gietijzeren colonnetten en kraagstenen, onder centraal beglaasde Polonceauspant op halve colonnetten. Heden betonconstructie met dubbele galerij en glaskoepel.
Negentiende prijs in de gevelwedstrijd voor de centrale lanen van 1872-1876. Oorspronkelijk lagere jongensschool en normaalschool, met een capaciteit van 400 leerlingen; opgericht als modelschool door de «Ligue de l’Enseignement» (cf. opschrift) onder impuls van Karel Buls, ter verbetering en bevordering van het lager neutraal onderwijs. Naar verluidt eerste schoolgebouw in België, beantwoordend aan vooruitstrevende principes inzake schoolarchitectuur, pedagogiek en hygiëne. Rationele architectuur, beïnvloed door Hendrickx’ leermeester, architect en theoreticus Eugène Viollet-le-Duc; typologisch model voor alle latere door de Stad Brussel opgerichte lagere scholen.
Oorspronkelijk inkom, dienstlokalen, tekenzaal en directeurswoning in de smalle voorbouw. Aansluitend overdekte speelplaats met galerij, geflankeerd door in totaal twaalf klaslokalen, telkens drie per verdieping aan de lange zijden, trappen en sanitair aan de korte zijden. Open speelplaatsen ten noorden en zuiden; bijkomende turnzaal naar ontwerp van architect E. Quétin van 1875 ten noorden. Heden grondig gewijzigd.
Voorgevel : horizontaal gelede lijstgevel van natuursteen met plint van hardsteen, drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Begane grond geritmeerd door steekbogen met doorgetrokken imposten en sokkel; centraal portaal, zijtravee met entresol; friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met opschrift «ecole modele», sierankers op rolwerkornamenten en stafwerkOrnament, bestaande uit een pijp-, riet- of koordvormige vulling van cannelures tot op een derde van hun hoogte.. Tweede bouwlaag, oorspronkelijk tekenzaal, geopend door ruime rondboogvensters met doorgetrokken imposten, booglijst en sluitsteen; bovenaan geflankeerd door balkonconsoles, uitgelengd in korte composiete pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met kraagsteen. Derde bouwlaag, oorspronkelijk directeurswoning, gemarkeerd door een gevelbreed gietijzeren balkon, met pilasterindeling en getoogde tweelichtenTweedelige lichtopening, door deelzuiltje gesplitst. met ingediepte middenpost en rozet; sterk geprofileerde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tandlijst, centraal bekronend driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met opschrift ‘LIGUE DE L'ENSEIGNEMENT’ Op gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. composiete zuiltjes met kraagsteen, en composiete hoekpilasters. Bewaard houtwerk.
Interieur : oorspronkelijk overdekte speelplaats, omringd door een galerij op gietijzeren colonnetten en kraagstenen, onder centraal beglaasde Polonceauspant op halve colonnetten. Heden betonconstructie met dubbele galerij en glaskoepel.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 25155 (1873), 1398 (1875).
SAB/N.P.P., R 7.
Publicaties en studies
Album
photographique
des maisons primées aux nouveaux boulevards à Bruxelles 1872-1876, s.l., s.d.,
pl. 19.
Cinquantième
anniversaire de la fondation de l’Ecole Modèle et de l’Ecole Normale Charles
Buis, Brussel, 1926.
L’Emulation, 1879, pl.
40-44.
NARJOUX F., Les
écoles publiques, Construction et installation, En Belgique et en Hollande,
Parijs,
1878, p.
127-133.
SLUYS A, Charles
Buis et la Ligue de l’Enseignement, Brussel, 1922.
