Typologie(ën)
kapel
Ontwerper(s)
Leo VAN HEIL – architect – 1655-1661
Simon BRIGODE – architect – 1956-1957
Maxime BRUNFAUT – architect – 1956-1957
Statut juridique
Stijlen
Barok
Inventaris(sen)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Archeologisch
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 31317
Beschrijving
Oorspronkelijk gelegen op
de hoek van de Bergstraat en de vroegere Apenstraat. Eerste kapel opgericht in
1519, met een legaat van Jan van Zuene, ten behoeve van de voerlui die in de
omliggende herbergen verbleven, en nog in hetzelfde jaar ingewijd. Oprichting
door Karel V bekrachtigd in 1521. Vanaf 1527 beheerd door de verversgilde,
later door de bontwerkers, tenslotte door notabele buurtbewoners. Aankoop van
een aanpalend huis in 1623, voor vergroting van de kapel. Eerstesteenlegging
van een nieuwe kapel in 1655, waarschijnlijk voltooid na 1661. Op de westgevel
na zwaar beschadigd tijdens het bombardement van 1695, vervolgens
wederopgebouwd en in 1600 opnieuw ingewijd; sacristie inmiddels toegevoegd in
1696. Gesloten in 1798, hersteld in 1801 en heropend van 1802 tot 1804,
definitief voor de eredienst heropend in 1814. Begin 20e eeuw onteigend voor
aanleg van de noordzuid verbinding, vervolgens tijdelijk in gebruik als
bioscoop. In 1927 op de westgevel en één aansluitende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) na gesloopt voor
aanleg van de Kardinaal Mercierstraat.
Westgevel in 1956- 1957 gedemonteerd en wederopgebouwd aan de noordzijde van de Magdalenakapel.
Voorheen eenbeukige georiënteerde zaalkerk van zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met ronde koorsluiting, overkluisd door middel van een barok kruisgewelf. Voormalige westgevel in barokstijl, te dateren 1655 en volgende. HalsgevelGevel waarvan de geveltop rechthoekig is en geflankeerd wordt door (gebeeldhouwde) vleugel- of klauwstukken. met wijde voluten en frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., bekroond door vazen en een topstuk met kruis. ParementGevel- of muurbekleding. van zandsteen. Benedenbouw gemarkeerd door Ionische pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en een hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. In de centrale partij rondboogpoort met waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. en voluutsleutel, tussen verdiepte pilasters met schijfmotief vanaf de imposten, waarop de voluutconsoles van het gebroken frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Via volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer. met granaatappel verbonden met een omlijste rondboognis met inschrift “S. ANNAE S.” Stenen Sint-Anna en Mariabeeld en eiken deurmakelaar, kopieën naar originelen, het beeld door Hieronymus II Duquesnoy bewaard in de Sint-Michielskathedraal, de makelaar bewaard in het Stadsmuseum. Aan weerszij soortgelijke nissen met cartouche en schelp. Topgeleding gemarkeerd door composiete pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Breed rondboogvenster in barokke omlijsting met consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief., sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.. Entablement en frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. waarin cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd..
Gereconstrueerde zijgevel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met zandstenen parementGevel- of muurbekleding. en hoge rondboogvormige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..
Westgevel in 1956- 1957 gedemonteerd en wederopgebouwd aan de noordzijde van de Magdalenakapel.
Voorheen eenbeukige georiënteerde zaalkerk van zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met ronde koorsluiting, overkluisd door middel van een barok kruisgewelf. Voormalige westgevel in barokstijl, te dateren 1655 en volgende. HalsgevelGevel waarvan de geveltop rechthoekig is en geflankeerd wordt door (gebeeldhouwde) vleugel- of klauwstukken. met wijde voluten en frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., bekroond door vazen en een topstuk met kruis. ParementGevel- of muurbekleding. van zandsteen. Benedenbouw gemarkeerd door Ionische pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en een hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. In de centrale partij rondboogpoort met waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. en voluutsleutel, tussen verdiepte pilasters met schijfmotief vanaf de imposten, waarop de voluutconsoles van het gebroken frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Via volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer. met granaatappel verbonden met een omlijste rondboognis met inschrift “S. ANNAE S.” Stenen Sint-Anna en Mariabeeld en eiken deurmakelaar, kopieën naar originelen, het beeld door Hieronymus II Duquesnoy bewaard in de Sint-Michielskathedraal, de makelaar bewaard in het Stadsmuseum. Aan weerszij soortgelijke nissen met cartouche en schelp. Topgeleding gemarkeerd door composiete pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Breed rondboogvenster in barokke omlijsting met consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief., sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.. Entablement en frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. waarin cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd..
Gereconstrueerde zijgevel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met zandstenen parementGevel- of muurbekleding. en hoge rondboogvormige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..
Bronnen
Archieven
SAB/PP 2746-2748, 2695; NPP, B 22..
Publicaties en studies
BLEVI A., Uit de geschiedenis van Scheut, II, De Zak- en St.-Niklaasbroeders (Het Open Venster, 1955, 28).
Websites
BALat KIK-IRPA
