Typologie(ën)
Ontwerper(s)
Pierre HERBOSCH – architect, schilder – 1690
Marc DE VOS – beeldhouwer – 1690
Edouard François MARCHANT – beeldhouwer – 1852
Pierre Victor JAMAER – architect – 1890-1892
Jean Joseph HERAIN – beeldhouwer – 1890-1892
Joseph POLLARD – beeldhouwer – 1890-1892
G. VAN DEN KERCKHOVE – beeldhouwer – 1691
Stijlen
Inventaris(sen)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Archeologisch
- Artistiek
- Esthetisch
- Volkskundig
- Historisch
- Landschappelijk
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Diephuis, dubbelhuisopstand, van vier bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder gewolfd zadeldak. Witstenen gevel met gerestaureerd zandstenen parementGevel- of muurbekleding.; pilastersokkels, vensterkruisen en dito dorpelsHorizontaal bouwonderdeel van een venster of deur (onderdorpel, tussendorpel, bovendorpel). van hardsteen. Symmetrisch opgebouwde barokgevel met duidelijk afgelijnde bouwlaag door brede balustrade en entablementenHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Dubbele, geringdeVoorzien van een fijne, horizontale band. pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. op benedenverdieping en aansluitende voluutconsoles - waartussen cartouchesOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. in centrale travee - onder puilijst met balkonplaat. Vernieuwde, heden centrale rondboogdeur onder gebeeldhouwd reliëf met Romulus en Remus gezoogd door wolvin.
Smeedijzerwerk in zijdeuren, met initialen van Sint-Antonius en Sint-Sebastiaan, patroonheiligen van de boogschutters. Gecanneleerde Dorische pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. op tweede bouwlaag. VensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal. en balkon als doorlopende balustradeHekwerk van spijlen of balusters., met lier- en pijlkokermotief op postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.. EntablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met trigliefen op drup en metopen met vergulde motieven verwijzend naar de boogschuttersgilde; getande kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Ionische pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. op derde bouwlaag verfraaid met allegorische beelden : v.l.n.r. de Waarheid, de Leugen, de Vrede en de Tweedracht (J. Herain); overeenkomstige verklarende opschriften op sokkels “HIC VERUM / HINC FALSUM / PAX SIT / DISCORDIA LONGE”, op entablement “FIRMAMENTUM IMPERII / INSIDIAE STATUS / SALUS GENERIS HUMANI / EVERSIO REIPUBLICAE”. Op bovenste verdieping medaillonsRonde of ovale cartouche. van keizers Trajanus, Tiberius, Augustus en Caesar (J. Herain) en overeenkomstige symbolische, vergulde ornamentenNiet-zelfstandig sierelement om een voorwerp of gebouw op te luisteren. tussen de gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. afgeschuinde tweelichtenTweedelige lichtopening, door deelzuiltje gesplitst.. Aflijnend frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met gekloste kroonlijst: in timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. reliëf met de achtervolging van de slang Python door Apollo (J. Pollard). Halsvormige bekroning (G. Van den Kerckhove) tussen postamenten, met bronzen uit de as herrijzende feniks, festoenenAan strikken of linten opgehangen slinger van gehouwen of gesneden vruchten en loofwerk, vaak met neerhangende uiteinden., siervazen en chronogram “CoMbUsta InsIgnIor ResUrreXI EXpensis SebastIanae gULDae”, refererend naar de wederopbouw in 1691 door voornoemde gilde van Sint-Sebastiaan.
Deels zichtbare gecementeerdeMet portlandcement bestrijken. achterpuntgevel met aangepaste muuropeningen.
Fragmentarisch bewaarde oorspronkelijke kelderoverwelving : bakstenen kruisgewelf met afgeschuinde zandstenen gordelboog opgevangen door heden deels ingemetselde, zandstenen zuil met verdwenen kapiteelKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen. (?).
Bronnen
Archieven
SAB/OW 8585 (1847, 1852, 1890-1892); NPP, D 3.
Publicaties en studies
CORDEIRO,
P., HEYMANS, V., LAMBERT, C, et al., étude
historique et architecturale des maisons de la Grand-Place, Cel Historisch
Erfgoed van de Stad Brussel, Brussel, 1999.
De PANGE, I., La Grand-Place de Bruxelles,
aparté, Brussel, 2011.
DES MAREZ G., 1979, fig. 21.
HENNAUT,
E., De Grote Markt. Werelderfgoed,
Brussel, 2018 (Brussel,
stad van kunst en geschiedenis: 56).
HEYMANS, V., (o.l.v.), Les Maisons de la Grand-Place de Bruxelles, CFC-éditions, Brussel,
2011.
Tijdschriften
L'Emulation, 1892, 17, kol. 175-176, 183-185.
CORDEIRO, P., MARTOU, M.-N., MOUTURY, S., La gestion de la Grand-Place de Bruxelles et ses abords in Thema & Collecta, 1, 2011, pp. 51-59.
De Restauratie van een uitzonderlijk decor. De gevels van de Grote Markt in Erfgoed Brussel, 2018 (Extra nummer).
Websites
BALat KIK-IRPA