Typologie(ën)

villa

Ontwerper(s)

Albert GEENSarchitect1904

Statut juridique

Beschermd sinds 01 april 2021

Stijlen

Eclectisme
Neo-Vlaamse renaissance
Art nouveau
Regionalisme

Inventaris(sen)

  • Het monumentale erfgoed van België. Brussel Uitbreiding Zuid (Apeb - 2005-2008)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk

Onderzoek en redactie

2006-2007

id

Urban : 16152
lees meer

Beschrijving

Villa in eclectische stijl met elementen in neo-Vlaamse renaissanceVlaams renaissance (vanaf 16e eeuw). Stijl die elementen uit de Italiaanse renaissance toepast op de traditionele bak- en zandsteenstijl. De neo-Vlaamse renaissance (ca 1860-1914) grijpt vanuit een nationalistische tendens terug naar de Vlaamse renaissance en haar specifieke ornamentiek. De stijl kenmerkt zich door een polychroom materiaalgebruik en een volumespel d.m.v. erkers, torentjes, trapgevels, enz. en art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., n.o.v. Tiense arch. Albert Geens, 1904-1906.

Sterk inspringend t.o.v. rooilijn van Franklin Rooseveltlaan, die nog niet was aangelegd toen villa werd gebouwd. Vroeger bereikbaar via Victorialaan, waarvan toen ook 's Heerenhuyslaan deel uitmaakte en die tot aan Terhulpsesteenweg doorliep. Achter terrein loopt langs rand van het bos nog een pad, dat herinnert aan vroeger tracé van laan.

Alphonse Schovaers, opdrachtgever van villa, had tussen 1898 en 1902 in dezelfde laan al vijf villa's van dit type laten bouwen. Met uitzondering van nr. 89A en één villa die begin jaren 1980 werd gesloopt, werden alle andere villa's gesloopt met het oog op wereldtentoonstelling van 1910. Samen met voormalige “Château Solbosch” (zie Franklin Roosevelt nr. 86), eveneens van 1904, is de villa van Albert Geens in Solboschwijk enige gebouw daterend uit bouwfase van voor wereldtentoonstelling van 1910.

Zoals blijkt uit blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. oostelijke muur (kant F. Rooseveltlaan), zou villa tegen tweede, waarschijnlijk nooit ontworpen, villa aanleunen.
Min of meer rechthoekig grondplan, maar complexer gemaakt door meerdere uitbouwen: groot terras voor verhoogde ingang op benedenverdieping; vierkante toren waarin trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht., met rest van villa verbonden d.m.v. kwartcirkelvormige toren; zes-, drie- en rechthoekige uitbouwen, enz. In elke gevel andere compositie. Bakstenen gevels met banden van lichte baksteen en hardstenen elementen.

Franklin Rooseveltlaan 89A, hoek tussen west- en zuidgevel (foto 2007).

Hoge onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. in hardstenen breuksteenMetselwerk bestaande uit brokken onregelmatige natuursteen.; muuropeningen met getoogde bakstenen omlijsting. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in meerdere opmerkelijke vormen door spel van stijlen en tussendorpelsStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt.: kruisvenstersVenster, door een moneel en een tussendorpel in vier vlakken verdeeld., halfronde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. onder hoefijzerboogBoog die meer dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een hoefijzer., enz. Daken en bekroningen volgen diverse uitbouwen en dragen bij tot complexiteit van geheel: voorbouwen bekroond met tentdaken en trapgevels. Houten kroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op japoniserende korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. (voorbouwen, toegangspergola) of koofvormig.
Aan westkant (boskant) compositie geritmeerd door kleine sculpturen: onder uitkraging van vierkante toren, twee middeleeuws geïnspireerde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in vorm van mannelijke geketende personages.

Franklin Rooseveltlaan 89A, middeleeuws geïnspireerde kraagsteen (foto 2006).

Tweeledige borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met twee reliëfs van boer en boerin met schoffel op de schouder. Garage in souterrainHoge kelder of half verzonken verdieping. onder terras, van latere datum. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  oorspronkelijk.

Interieur. Traditionele indeling: kelderkeuken in souterrainHoge kelder of half verzonken verdieping., enfilade van salon, eetkamer en boudoir op bel-etage en kamers op verdiepingen. Donker eiken houtwerk voor lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, plafondbekleding, deuren, enz. Neogotische aankleding van salon met mooie schoorsteen met versierde wangenStenen zijkanten van schouwmantel, balkonborstwering, of andere. waarop man vrouw omhelst en omgekeerd. Eetkamer met elementen van régencestijl met schoorsteen in rouge royal. Talrijke elementen blijkbaar gerecupereerd van ouder(e) gebouw(en): trappaalHoofdbaluster aan de eerste trede van een trap. en balustradesHekwerk van spijlen of balusters. die scheiding vormen in keuken. In boudoir schoorsteen met versierde wangenStenen zijkanten van schouwmantel, balkonborstwering, of andere. (geharnaste man en vrouw met hoorn des overvloedsGedraaide hoorn met bloemen, vruchten en andere voorwerpen gevuld om overvloed te symboliseren., vruchten) en kunstig bewerkte houten latei met jaartal 1663. In trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. twee houten kraagstenen met groteskenVersiering, samengesteld uit grillige, fantastische figuren en krullen waarin dier- en mensengedaanten zijn verwerkt. en twee, waarschijnlijk gotische, kraagstenen, één met mannelijk gezicht andere met vrouwelijke gezicht. Wijwatervat fungeert als lavabo. Volgens voorlaatste eigenares van villa, verwant aan familie Schovaers, zouden sommige van deze elementen afkomstig zijn van het karmelietenklooster van Brussel.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 89A: 24170 (1904-1906); ander huizen i.o.v. Schovaers: 24156 (1898), 24157 (1898-1899), 24624 (1900), 24158 (1902).