Typologie(ën)

woning met kunstenaarsatelier

Ontwerper(s)

Paul HAMESSEarchitect1898

Statut juridique

Beschermd sinds 08 augustus 1988

Stijlen

Art nouveau

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Brussel Uitbreiding Oost (Apeb - 2006-2009)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2006-2008

id

Urban : 18103
lees meer

Beschrijving

Huis met schildersatelier, met elementen van geometrische art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., i.o.v. schilder-decorateur Arthur Rogiers en n.o.v. architect Paul Hamesse, 1898.

Dit voor zover bekend eerste ontwerp van de architect getuigt nog sterk van de invloed van zijn leermeester architect Paul Hankar. Signatuur op sokkel ‘Paul Hamesse / 1898 architect'.

Twee bouwlagen. Gevel in witte baksteen met elementen in rode baksteen. Asymmetrische gevel gekenmerkt door gedecentreerde toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht.: deur onder houten erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. bekroond met terras. Dit laatste voor rechtergedeelte van groot centraal vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. onder I-balkIJzeren latei met I-profiel.. ErkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. voor groot schildersatelier dat ook nog verlicht wordt door bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. in voorkant van dak. Op benedenverdieping links van toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. onder I-balkIJzeren latei met I-profiel. en korfboogvormige ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast.. Rechts twee smalle venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. die trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. verlichten. Deur en souterrainvenster met onregelmatig uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… omlijsting. Deurvleugel met kronkelende lijnen onder impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. met japaniserende roedeverdeling en gekleurd glas. Voor souterrainvenster mooi art-nouveauhek in vorm van pauwenpluimen. Hoeken van erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. met geprofileerde elementen. Houten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met balustersVaasvormige spijl van een borstwering.. Bewaard schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... ; ateliervenster met fijne metalen roedeverdeling. Getraliede rechthoekige judas, geïntegreerd met metalen deurknop. Metalen brievenbus met uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… lijnen.

Interieur grotendeels bewaard. De plannen voorzien op de benedenverdieping vooraan een salon, een kamer en een bureau achteraan. Oorspronkelijk vormde het atelier op de verdieping één grote ruimte onder het dak. Aan de voorkant loopt deze ruimte door tot in de erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld.; hier bevindt zich ook een via een zijtrap bereikbare galerij. Deze loopt onder het grote vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en geeft toegang tot het terras op de erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld.. Trap en galerie met houten leuning en borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met geometrische elementen. In 1902 wijzigde de schilder het atelier volgens niet gesigneerde plannen, die aan Hamesse kunnen worden toegeschreven. Vanaf de bestaande galerij loopt een nieuwe trap naar een tweede galerij, die uitgeeft op twee, in de achterkant van het atelier gecreëerde kamers, waar ook het dak werd verhoogd. Het geheel heeft een gelijkaardige leuning en borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. als de eerste galerij.
In 1908 werd het huis eigendom van de schilder en schrijver Jules Potvin die achteraan op de eerste verdieping een toilet liet toevoegen.

Beschermd op 08.08.1988.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 8842 (1898), 8834 (1902), 8833 (1908).

Publicaties en studies
BORSI, F., WIESER, H., Bruxelles capitale de l'Art Nouveau, coll. Europe 1900, Franse vertaling J.-M. Van der Meerschen, Marc Vokaer éd., Brussel, 1992, pp. 245-246.
Bruxelles, Monuments et Sites classés, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Dienst Monumenten en Landschappen, Brussel, 1994, p. 154.
VAN SANTVOORT, L., Het 19de-eeuwse kunstenaarsatelier in Brussel (proefschrift voor het behalen van een doctorsgraad in de Kunstgeschiedenis), Vrije Universiteit Brussel, Brussel, 1996, corpus deel E, 1898/4.
VANDENBREEDEN, J., VAN SANTVOORT, L., DE THAILLE, P., et al., Encyclopédie de l'Art nouveau. Tome premier. Le quartier Nord-Est à Bruxelles, CIDEP, Brussel, 1999, pp. 85-86.

Websites
Brussel, stad van architecten - Paul Hamesse