Typologie(ën)
bijgebouwen
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1826-1836
INCONNU - ONBEKEND – 1921-1930
Stijlen
Neoclassicisme
Eclectisme
Beaux-Artsstijl
Inventaris(sen)
- Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
- Het monumentale erfgoed van België. Laken (Archistory - 2016-2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Wetenschappelijk
- Technisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
2016-2017
id
Urban : 37731
Beschrijving
Aan de Mellerystraat, neoclassicistisch
gebouw van vóór 1836, en aan de Wijngaardenstraat, gebouw met kantoren en
conciërgewoning, met invloed van de eclectische stijl en de Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk.,
ontworpen in of kort na 1921, voorheen eigendom van een kuiperij.
Geschiedenis
Kort vóór 1897 vestigden de gebroeders Krämer hun kuiperij tussen de toenmalige Paleizenstraat en de Wijngaardenstraat, in een landhuis gelegen in het midden van het huizenblok (nr. 40 Mellerystraat en 16 Wijngaardenstraat), en in een groot neoclassicistisch gebouw aan de Mellerystraat (nr. 42) dat tussen 1810 en 1836 werd opgetrokken. In de loop van de jaren 1900 breidde het florerende bedrijf uit met verscheidene werkplaatsen en hangars. In of kort na 1921, toen het bedrijf de Grande Tonnellerie Mécanique was geworden, breidde het aan de Wijngaardenstraat uit met een gebouw met kantoren en conciërgewoning. Het oude landhuis verdween vóór 1930, en op de vrijgekomen ruimte werden nieuwe hangars opgetrokken. Het bedrijf werd nog verscheidene keren verbouwd, in 1927 en 1932, en de in 1945 beschadigde gebouwen binnen het bouwblok werden heropgebouwd. De fabriek werd rond 1956 opgedeeld in twee eigendommen. Het gedeelte gelegen aan de Mellerystraat behoort thans toe aan de Stad Brussel.
Beschrijving
Op nr. 42 Mellerystraat, neoclassicistisch gebouw van drie bouwlagen, de hoogste lager, en vier gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Onderbouw in witsteen. Eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., met een inrijpoort met omlijsting en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Vensters op de benedenverdieping met houten luiken. Eenvoudige metalen leuningen. Keldervensters afgesloten door verticale metalen staven. Kroonlijst en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. bewaard, net als het impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. van de poort.
Achtergevel verbouwd in 1891: toevoeging van een centrale voorbouw van drie traveeën en drie bouwlagen, met in het midden een trapezoïdale houten erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld..
Op nr. 16 Wijngaardenstraat, gebouw met kantoren en conciërgewoning, waarvoor in 1921 een ontwerp was ingediend maar dat niet als dusdanig werd uitgevoerd. Haaks op de straat, gebouw van twee bouwlagen onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met dakterras. Bakstenen gevels met elementen in witsteen. Twee ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan straatzijde, de eerste als toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht.. Drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op de zijgevel, de tweede behandeld als voorbouw en voorzien van een drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met centrale deur. Muuropeningen onder latei op kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog., de meeste met moneelStenen vensterstijl.. Op de benedenverdieping, vensters met traliewerk in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk.. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Oeil-de-boeufKleine ronde, ovale of achthoekige dakkapel; meestal in zink. op de toegangstravee. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn., schuifraam met roedeverdeling, bewaard. Oorspronkelijke beglaasde metalen deur met traliewerk in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk..
Tegen de achtergevel aangebouwd, bakstenen bijgebouw van twee bouwlagen, onder plat dak, achter een galerij van één bouwlaag.
Binnen het bouwblok, diverse hangars met verschillende bouwdata, met metalen gebinte.
Geschiedenis
Kort vóór 1897 vestigden de gebroeders Krämer hun kuiperij tussen de toenmalige Paleizenstraat en de Wijngaardenstraat, in een landhuis gelegen in het midden van het huizenblok (nr. 40 Mellerystraat en 16 Wijngaardenstraat), en in een groot neoclassicistisch gebouw aan de Mellerystraat (nr. 42) dat tussen 1810 en 1836 werd opgetrokken. In de loop van de jaren 1900 breidde het florerende bedrijf uit met verscheidene werkplaatsen en hangars. In of kort na 1921, toen het bedrijf de Grande Tonnellerie Mécanique was geworden, breidde het aan de Wijngaardenstraat uit met een gebouw met kantoren en conciërgewoning. Het oude landhuis verdween vóór 1930, en op de vrijgekomen ruimte werden nieuwe hangars opgetrokken. Het bedrijf werd nog verscheidene keren verbouwd, in 1927 en 1932, en de in 1945 beschadigde gebouwen binnen het bouwblok werden heropgebouwd. De fabriek werd rond 1956 opgedeeld in twee eigendommen. Het gedeelte gelegen aan de Mellerystraat behoort thans toe aan de Stad Brussel.
Beschrijving
Op nr. 42 Mellerystraat, neoclassicistisch gebouw van drie bouwlagen, de hoogste lager, en vier gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Onderbouw in witsteen. Eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., met een inrijpoort met omlijsting en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Vensters op de benedenverdieping met houten luiken. Eenvoudige metalen leuningen. Keldervensters afgesloten door verticale metalen staven. Kroonlijst en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. bewaard, net als het impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. van de poort.
Achtergevel verbouwd in 1891: toevoeging van een centrale voorbouw van drie traveeën en drie bouwlagen, met in het midden een trapezoïdale houten erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld..
Op nr. 16 Wijngaardenstraat, gebouw met kantoren en conciërgewoning, waarvoor in 1921 een ontwerp was ingediend maar dat niet als dusdanig werd uitgevoerd. Haaks op de straat, gebouw van twee bouwlagen onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met dakterras. Bakstenen gevels met elementen in witsteen. Twee ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan straatzijde, de eerste als toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht.. Drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op de zijgevel, de tweede behandeld als voorbouw en voorzien van een drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met centrale deur. Muuropeningen onder latei op kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog., de meeste met moneelStenen vensterstijl.. Op de benedenverdieping, vensters met traliewerk in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk.. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Oeil-de-boeufKleine ronde, ovale of achthoekige dakkapel; meestal in zink. op de toegangstravee. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn., schuifraam met roedeverdeling, bewaard. Oorspronkelijke beglaasde metalen deur met traliewerk in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk..
Tegen de achtergevel aangebouwd, bakstenen bijgebouw van twee bouwlagen, onder plat dak, achter een galerij van één bouwlaag.
Binnen het bouwblok, diverse hangars met verschillende bouwdata, met metalen gebinte.
Bronnen
Archieven
SAB/OW Laken 1439 (1891), Laken 5810 (1905), Laken 2308 (1906), Laken 1839 (1909), Laken 1832 (1909), Laken 3456 (1911), 28048 (1921), 42556 (1921), 42853 (1922), 51322 (1924), 53232 (1927), 41322 (1932), 57512 (1945), 95966 (1989).
Publicaties en studies
CULOT, M. [o.l.v.], Bruxelles Hors Pentagone. Inventaire visuel de l’architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980, fiche 50.
Tijdschriften
Almanach du Commerce et de l’Industrie, “Palais (rue des)”, 1897.
Kaarten / plannen
DE WAUTIER, G., Carte de Bruxelles et ses environs, ca. 1810.
VANDERMAELEN, Ph., Atlas cadastral du Royaume de Belgique, plan parcellaire de la commune de Laeken avec les mutations jusqu’en 1836.
