Typologie(ën)

Weverij

Ontwerper(s)

Inventaris(sen)

  • Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
  • Inventaris van het Industrieel Erfgoed (La Fonderie - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Wetenschappelijk
  • Sociaal
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2016

id

Urban : 36269
lees meer

Beschrijving

Industrieel gebouwencomplex aangevat in 1912 naar een ontwerp van architect J. Rosschaerts i.o.v. Filature de laines Unwin Frères.

Historiek
Ter hoogte van deze gebouwen, werd sinds 1903 de aanwezigheid van twee textielnijverheden; de Lavoir de laines de Bervoets-Wielemans en de firma Unwin Fréd. Filateur de laine peignée vermeld. Het is laatstgenoemde die de site verder zal ontwikkelen, zij bouwen van 1912 het huidige gebouw A (architect J. Rosschaerts) bestaande uit een betonnen structuur (Béton armés Hennebique) achter een bakstenen gevel. Tot 1929 zal de firma SA Filatures Unwin Frères hier werkzaam zijn. Rond de periode 1930/1935 zal de firma La Vesdre SA peignage et filature de laine de gebouwen bezetten. Het is nog onduidelijk wat het mogelijke verband tussen de twee bedrijven is. Het is alleszins duidelijke dat de firma La Vesdre SA zijn oorsprong kent in Verviers, zij openen filialen in Brussel en Leiden (1934,
La Vesdre Wolindustrie) en blijven werkzaam in Brussel tot in 1969.

Beschrijving

Gebouw A langs de Grondelstraat. Betonnen structuur (Bétons armés Hennebique) uitgevoerd door het bouwbedrijf Henri Smits-Valcke. Bakstenen gevel van vier bouwlagen en 26 traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (vensterassen) per twee verdeeld over 13 segmenten, geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met plat topstuk. Hardstenen onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. en elementen in similiBepleistering ter imitatie van natuursteen. voor lateien en neggen, onder plat dak.

Per verdieping grote oppervlakten, hier en daar, gecompartimenteerd met bakstenen en/of cementstenen binnenmuren. Oorspronkelijk (giet)ijzeren zuilen, gedeeltelijk bekist of vervangen door betonnen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel..

Uitbreiding aan achtergevel van gebouw A gebouwd tussen 1944 en 1953 ter vervanging van een U-vormig gebouw onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Baksten gebouw van 5 bouwlagen met hoge benedenverdieping toegankelijk via huidige binnenkoer. Grote liggende rechthoekige muuropeningen met betonnen roeden, behalve in vierde bouwlaag, verbouwd tot per twee gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..
Betonnen structuur. Per verdieping grote oppervlakten, hier en daar, gecompartimenteerd met bakstenen en/of cementstenen binnenmuren.

Haaks hierop, een langwerpig gebouw B in een meer uitgesproken modernistische stijl uit de naoorlogse periode (gebouwd tussen 1944 en 1953). Oorspronkelijk drie bouwlagen met verspringende toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., verhoogd met identieke bouwlaag tussen 1953 en 1971. Verzorgde geelgekleurde bakstenen gevel met monumentaal karakter op de Klein Elandstraat nr. 1A. Gedrukte benedenverdieping met liggende venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. en verzorgd traliewerk, getraliede deur rechts. Toegangstravee verticaal geaccentueerd door hoge glaspartij, met bakstenen moneel, ter verlichting van het trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. Rechts verdiepingen verlicht door drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. grote vensterpartijen met gecementeerdeMet portlandcement bestrijken. muurdamParement tussen twee muuropeningen (vensters of deuren) in dezelfde bouwlaag.. Bewaarde roedeverdeling met industrieel karakter, in gewapende beton aan buitenzijde, ontdubbelt in interieur met ijzeren roeden.
Westelijke zijgevel volledig gecementeerdMet portlandcement bestrijken. en gedeeltelijk opengewerkt met liggende vensterpartijen over de eerste drie bouwlagen, vierde bouwlaag in baksteen en blindZonder opening; blind venster, schijnopening.. Zijgevel langs binnenkoer aan eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), overeenkomend met trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. in geelgekleurde baksteen en smalle liggende venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Vervolgd door bakstenen gevel, quasi blindZonder opening; blind venster, schijnopening. (en wit beschilderd) op benedenverdieping, verderop voorzien van inrijpoort en lade- en loskaaien. In tweede en derde bouwlagen grote liggende vensterpartijen met smalle bakstenen moneelStenen vensterstijl., en met bewaarde roedeverdeling in gewapend beton. Hoogste bouwlaag volledig blindZonder opening; blind venster, schijnopening..

Interieur met zichtbare betonnen structuur. Per verdieping grote oppervlakten, hier en door, gecompartimenteerd met bakstenen en/of cementstenen binnenmuren


Richting Grondelstraat versmalt het gebouw om aansluiting te vinden bij de gebouwengroep D. Laatstgenoemde bestaande uit twee tot drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. gebouwen gelegen op de Grondelstraat 154, gebouwd omstreeks 1910. Eerste gebouw links, aanleunend aan gebouw B, bakstenen constructie van twee bouwlagen onder plat dak en zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), waarbij de laatste een brede toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. met inrijpoort en rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op verdieping. Overige zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) volledig blind, geritmeerd door segmentbogen op benedenverdieping en met blinde rondboogvensters op verdieping, belijnd met witstenen of similiBepleistering ter imitatie van natuursteen. banden. Het tweede gebouw, eveneens in baksteen en met twee bouwlagen, opgevat als een woning bestaande uit vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met toegang in tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Rechthoekige muuropeningen op benedenverdieping met hardstenen omlijsting. Verdieping met rondboogvormige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in licht risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden..

Volledig verwaarloosd interieur dat meerder malen werd aangepast en verbouwd aan de noden van het gebruik van het gebouw. De inrijpoort in het eerste gebouw geeft toegang tot een smalle buitenweg. De zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) rechts hiervan zijn helemaal weggewerkt en gedeeltelijk afgebroken. Een loopbrug leidt van gebouw B naar het tweede gebouw van de groep D.

Langs de Klein Eilandstraat, hoge bakstenen afsluitingsmuur met hardstenen onderbouw. Geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met hardstenen deksteen. Blinde muurvlakken. Waarschijnlijk gebouwd met gebouw A (omstreeks 1910) gezien de architecturale gelijkenissen. Langs binnenkoer bouwsporen van industriële gebouwen onder sheddaken (tussen 1930/1935 en 1944 waarbij oudere bestaande gebouwen werden verlengd tot tegen de afsluitingsmuur), en haaks ingeplant ten opzichte van de Klein Eilandstraat. Deze gebouwen werden afgebroken na 1971.

Het geheel gelegen op de Grondelstraat 152-154 en Klein Eilandstraat 1A is ontegensprekelijk een waardevolle getuige – een van de laatste – van het (diverse) industriële karakter en aanwezigheid op de Grondelstraat. Deze industrie floreerde vanaf eind 19e eeuw en de eerste helft van de 20e eeuw. De ligging van de Kleine Zenne heeft eveneens hiertoe bijgedragen.

Bronnen

Archieven
Fonds Bétons armés Hennebique (BAH). Subdiv. 47: Belgique – de 1910 à 1919. Objet BAH-24-1912-09698. Filature de laines Unwin Frères, Anderlecht (Belgique). 1912